Bijdrage bespreking coali­tie­ak­koord 2015

Voorzitter,

Het nieuwe coalitieakkoord heeft als titel “In Verbinding”. Dat klinkt hoopvol, maar na kennisname van de inhoud noemt de Partij voor de Dieren het liever “In Verblinding”. En dat zeggen wij niet zomaar. Het coalitieakkoord heeft namelijk géén visie, er worden géén concrete doelstellingen geformuleerd en het biedt géén oplossingen voor de problemen die de provincie Utrecht de komende vier jaar het hoofd moet bieden.

Maar laten we beginnen met de positieve punten, want eerlijk is eerlijk, die zijn er ook en daar is de Partij voor de Dieren blij mee. Zo is er aandacht voor de energietransitie naar duurzame energie en energiebesparing, het stimuleren van fietsgebruik, structurele bijdrage voor meer BOA’s, het stimuleren van stadslandbouw, OV-bereikbaarheid (óók in de kleine kernen), de aanpak van leegstand en de duidelijke stellingname tegen schaliegas. Mooie doelstellingen waar we het college de komende vier jaar van harte aan zullen herinneren!

Tot zover de positieve punten, want dit akkoord bevat helaas met name heel veel slecht nieuws voor dieren, natuur en milieu. De Partij voor de Dieren vindt de vele complimenten aan het eigen adres van deze hernieuwde coalitie dan ook misplaatst. Juist nu een radicale omslag nodig is schotelt deze coalitie ons meer van hetzelfde voor. De Partij voor de Dieren vindt dat de resultaten én de plannen voor de toekomst bezien worden vanuit een veel te nauw perspectief dat gekenmerkt wordt door een flink aantal blinde vlekken.

De eerste en de meest in het oog springende blinde vlek betreft het centraal stellen van de eigen soort, de mens, wanneer gesproken wordt over dieren, natuur en milieu.

In het coalitieakkoord valt het woord ‘dierenwelzijn’ welgeteld drie keer. Dat is al, op zijn zachtst gezegd, vrij karig, maar ook wordt hierbij de jacht in zijn geheel vergeten. Wat is de inzet van deze coalitie voor wilde dieren? Hoefdieren, zwijnen, ganzen? De opvang van gewonde in het wild levende dieren? Wordt de plezierjacht afgeschaft? Gaan we nu eens eindelijk inzetten op diervriendelijke aanpak van overlast? In het vorige coalitieakkoord stond nog dat er aandacht zou komen voor innovatieve en alternatieve verjaging- en bestrijdingsmethoden. In het nieuwe akkoord wordt daar met geen woord over gerept. Binnenkort mogen de provincies hun eigen jachtbeleid vormgeven. In het coalitieakkoord zien we er niets van terug.

Dan de ecoducten. Er staat: “Wij realiseren de ecoducten die op dit moment in voorbereiding zijn. Op de overige plekken waar wij eerder ecoducten hadden voorzien, treffen we verkeersmaatregelen in combinatie met het aanleggen van kleine faunapassages, tenzij zwaarwegende verkeersveiligheidsoverwegingen dit onmogelijk maken.” Graag een nadere toelichting hierop. Het is namelijk zeer betreurenswaardig dat er ecoducten worden geschrapt en dat ook de faunapassages blijkbaar niet gegarandeerd zijn. De aanleg hiervan is geen gevaar voor de verkeersveiligheid, maar een vereiste voor de veiligheid van zowel mens als dier. Mits de dieren natuurlijk niet afgeknald worden aan de andere kant van het ecoduct, dat spreekt voor zich. Hopen we tenminste.

De natuur wordt in het coalitieakkoord eveneens bezien vanuit het mens-centrale-denken. De natuur moet ‘beleefbaar’ zijn. De Partij voor de Dieren ziet echter liever dat de natuur eerst leefbaar wordt, ook voor alle wilde dieren die zich in de natuur bevinden.

In het coalitieakkoord is echter wel enige realiteitszin geslopen. Er staat ergens: “De recreatiedruk op het buitengebied neemt toe, terwijl het toezicht afneemt”. Maar ook hier geldt dat weer uitsluitend het perspectief van de mens wordt belicht. Want het gaat verder: “Dit raakt beheerders, veelal particuliere eigenaren.” Nee, het raakt vooral de natuur die onherstelbaar beschadigd raakt! Laten we vooral wat vaker de natuur met rust laten.

Het woord ‘dierenwelzijn’ komt dus slechts driemaal voor in het coalitieakkoord, maar het kan altijd nog erger: het woord ‘biodiversiteit’ komt blijkbaar in het geheel niet in de vocabulaire van deze coalitie voor. Er is nog maar 15% van de oorspronkelijke biodiversiteit over (in vergelijk tot 300 jaar geleden) en de daling zet nog steeds door. Het verdwijnen van dieren en planten heeft een negatief effect op de bodem, lucht en het landschap. Denk hierbij aan de bijensterfte. Verlies van biodiversiteit heeft dan ook grote gevolgen voor veiligheid, landbouw en economie. Het investeren in het behoud en verbetering van onze soortenrijkdom is noodzakelijk.

Dat brengt ons op de volgende blinde vlek, die niet minder groot is dan de voorgaande: de situatie in de veehouderij. De veehouderij bedreigt deze 15% overgebleven biodiversiteit én is de grootste veroorzaker van stikstof. Er is echter geen visie op uitbreidingen in de melkveehouderij, terwijl die visie toch hard nodig is, gezien het feit dat veel melkveehouders in deze provincie willen uitbreiden. Hoe gaat de coalitie hier een oplossing voor bieden?

In het akkoord staat verder: “Ons ruimtelijk beleid ondersteunt het rendabel houden van de landbouw”, direct gevolgd door de belofte om bij alle ruimtelijke ontwikkelingen op de agrarische percelen “goede landschappelijke inpassing, verbetering van dierenwelzijn, vermindering van de milieubelasting en verbetering van de volksgezondheid” te stimuleren. Volgens de Partij voor de Dieren is het in dat kader noodzakelijk om geen uitbreidingen in de veehouderij meer toe te staan, ook niet middels de PAS (ofwel de omstreden Programmatische Aanpak Stikstof). Even voor de zekerheid: is dat wat hier staat? Mag de Partij voor de Dieren dit lezen als een belofte dat er in de provincie Utrecht niet nog meer megastallen komen? Over biologische landbouw staat er één enigszins cryptische zin: “Biologische landbouw stimuleren we vanwege de duidelijke voortrekkersrol voor de verduurzaming van de landbouw.” Voorzitter, kan het nog vager?

De derde blinde vlek betreft duurzame energie, ondanks de positieve boodschap dat de transitie van fossiel naar duurzaam wordt geïntensiveerd. Er wordt in het kader van de energietransitie naar duurzame energie namelijk gesproken over bio-energie. Betekent dit dat de provincie Utrecht wil inzetten op mestvergisters? Omwonenden worden letterlijk ziek van mestvergisters: stankoverlast veroorzaakt aanhoudende hoofdpijn en misselijkheid. Mestvergisting is niet groen maar bruin.

De vierde blinde vlek betreft de benadering van de economie. Dit coalitieakkoord toont namelijk aan dat deze coalitie verblind is door geld en zich blind staart op economische groei als oplossing voor al onze problemen. Het gaat over méér geld, méér asfalt, méér vervuiling. Het is zeer te betreuren dat het coalitieakkoord zich neerlegt bij de verbreding van de A27, ondanks dat de meningen daar binnen de coalitie over verdeeld zijn. Tenminste, de Partij voor de Dieren hoopt dat de meningen nog steeds verdeeld zijn, maar je weet dat bij andere politieke partijen maar nooit… Vasthouden aan je idealen is niet voor iedere partij weggelegd, helaas.

Tot slot: waar is onze gedeputeerde dierenwelzijn?! Ooit was dit een aparte portefeuille, maar in het vorige coalitieakkoord is dit als aparte portefeuille opgeheven. Het mag duidelijk zijn dat provinciaal beleid op verschillende terreinen van grote invloed is op het houden van dieren, dierenwelzijn en faunabeheer. De Partij voor de Dieren vraagt met klem (motie) om dierenwelzijn als aparte portefeuille aan een gedeputeerde toe te wijzen en dit niet onder het kopje ‘natuur’ weg te moffelen.

Voorzitter, ik dank u wel.

Femke Merel Arissen

Statenlid Partij voor de Dieren