Snuf­fel­fiets­project

Fietsen is gezond, maar is de lucht wel schoon?

Snuffelfietsen meten hoge concentraties fijnstof op wegen rondom Woudenberg

De werkgroep Partij voor de Dieren Woudenberg heeft met behulp van fietsmeetkastjes, de 'snuffelfietsen', een maand lang de concentratie aan fijnstof gemeten op verschillende fietstrajecten. De resultaten laten zien dat de gemiddelde fijnstofwaarden hoog zijn en tegen de in Nederland toegestane fijnstofwaarden aan zitten. Regelmatig zijn er zelfs grote uitschieters ver boven Nederlandse normen en die van de World Health Organization (WHO). Werkgroep Woudenberg vraagt dan ook aan het zittende college en de raad om proactief maatregelen te nemen om fijnstof terug te dringen, zoals ook is beloofd met de ondertekening van het Schone Lucht Akkoord.

Fijnstof in de lucht heeft een schadelijke effect

Fijnstof in de lucht heeft een schadelijke effect op de gezondheid. In Nederland leven jaarlijks duizenden mensen enkele dagen tot maanden korter door kortdurende blootstelling aan hoge concentraties fijnstof. Het gaat vooral om ouderen en mensen met hart-, vaat- of longaandoeningen.

Negatieve effecten op gezondheid

Negatieve gezondheidseffecten van fijnstof kunnen ook optreden door langdurige blootstelling aan lagere concentraties. Oók als de concentraties onder de Europese grenswaarden liggen. Levenslange blootstelling in deze vorm kan bijvoorbeeld leiden tot blijvende verminderde longfunctie, verergering van luchtwegklachten en vroegtijdige sterfte aan met name luchtwegklachten en hart- en vaatziekten. Veelvoorkomende bronnen van fijnstof zijn het wegverkeer, houtrook, industrie en land- en tuinbouw.

Fijnstof bestaat uit deeltjes van verschillende grootte. Het de fijnstofpagina van het RIVM lees je meer hierover. Belangrijk om te weten is dat voor fijnstof wettelijke grenswaarden bestaan. De jaargemiddelde grenswaarde voor PM2.5 is 25 µg/m³. De door de WHO geadviseerde waarde is veel lager, namelijk 5 µg/m³.

Het meten van fijnstof

De concentratie fijnstof in een gebied is te meten. Werkgroep Woudenberg heeft daarvoor 'snuffelfietsen' ingezet, een project van de Provincie Utrecht. Via een meetkastje aan het stuur zijn de fijnere stofdeeltjes gemeten, de zogeheten 'PM2.5-fractie'. De metingen zijn een maand lang uitgevoerd bij vijf personen. Zij fietsten op vier trajecten: van Woudenberg naar Bilthoven, naar Zeist, naar Maarsbergen en naar Amersfoort.

De resultaten van de snuffelfietsmeting

In de tabel hierboven staat het aantal dagen in maart 2022 waarop per traject gemeten is. Daarnaast staat de concentratie PM2.5 die gemiddeld over die dagen tijdens het fietsen is gemeten. De gemiddelde concentratie van alle verschillende meetdagen en trajecten ligt tussen de 17-24 µg/m³. Dat ligt dicht in de buurt van de wettelijke grenswaarde van 25 µg/m³ en ruim boven de door de WHO geadviseerde waarde.

Uit de metingen blijkt dat er per traject en tijdstip grote verschillen in de gemeten concentraties zijn. Deze spreiding in de hoogte van de gemeten concentratie wordt in de laatste kolom tussen haakjes weergegeven. De blootstelling over de verschillende trajecten varieert van 2-65 µg/m³. Duidelijk is dat de gemiddelde concentratie fijnstof die tijdens het fietsen wordt ingeademd tijdens de meeste ritten (ruim) over de door de WHO geadviseerde waarde heen gaat.

Het Schone Lucht Akkoord

De gemeten concentraties fijnstof laten zien dat het nodig is om de luchtkwaliteit te verbeteren. Gelukkig heeft de Gemeente Woudenberg in 2022 het Schone Lucht Akkoord getekend. Hiermee verbindt de gemeente zich aan het doel om de luchtkwaliteit in Nederland blijvend te verbeteren.

Schoon ov en ontmoedigen fijnstof

Op de website van het Schone Lucht Akkoord staan verschillende thema’s met voorbeelden die helpen de luchtkwaliteit te verbeteren. Bijvoorbeeld door het nemen van maatregelen op het gebied van mobiliteit, zoals het stimuleren van het gebruik van schoon openbaar vervoer en de fiets. Een andere goede maatregel is het ontmoedigen van houtstook, omdat dit in hoge mate bijdraagt aan de concentraties fijnstof.

Een andere grote bron van fijnstof zijn de veehouderijen. Het is daarom erg belangrijk dat er bij het afgeven van vergunningen speciaal rekening wordt gehouden met de verwachte uitstoot (emissie). Dit onderzoek maakt duidelijk dat het nodig is om te blijven streven naar een verbetering van de luchtkwaliteit. De werkgroep roept het college en de gemeenteraad dan ook op om effectieve maatregelen te treffen om de hoeveelheid fijnstof in Woudenberg te verminderen en de luchtkwaliteit in zijn geheel te verbeteren.

Wil je meedoen?

Ben je geïnteresseerd geraakt en wil je meedoen met het meten van fijnstof? Je kunt bijvoorbeeld zelf een tijdje fietsen met een kastje van het snuffelfietsproject. Of je kunt een fijnstofmeter bij je huis plaatsen die continu de concentratie fijnstof meet. Als je dit leuk lijkt, ben je van harte uitgenodigd om contact op te nemen met de werkgroep Woudenberg.

Ga naar werkgroep Woudenberg.