Bijdrage inter­pel­la­tie­debat ganzen­ver­gassing          

Voorzitter,

De Partij voor de Dieren heeft dit interpellatiedebat aangevraagd, omdat wij verbijsterd zijn door de vergunningverlening van de provincie Utrecht, afgegeven zelfs vóór de wettelijke vrijstelling per 1 juni (namelijk al op 30 april) voor het vergassen van maar liefst 20.000 ganzen vóór 2018 ter voorkoming van schade aan gewassen. De ontheffing is afgegeven voor een periode van 5 jaar tussen 15 mei en 1 augustus. De provincie Utrecht is de eerste provincie die voortvarend gebruik maakt van de mogelijkheid om massaal ganzen te vergassen. Nou, daar heeft de Partij voor de Dieren al meteen wat vragen over aan GS: Kunt u toelichten waarom u een ontheffing heeft afgegeven die vanaf 15 mei geldig is, terwijl het vergassen ter voorkoming van schade aan gewassen pas vanaf 1 juni wordt gelegaliseerd? Waarom is er een ontheffing voor 5 jaar afgegeven als GS tot doel heeft eind 2017 al de gewenste streefstand te realiseren? Hoe verhoudt deze vijfjarige ontheffing zich tot de nieuwe Wet Natuurbescherming die vanaf 1 januari 2016 in werking zal treden en waarin de Flora- en Faunawet zal worden opgenomen? Wij houden een motie achter de hand om die af te wachten.

Bij ganzenvergassing worden ganzen als ze in de rui zijn (en dus niet kunnen vliegen) gevangen en vervoert naar gascontainers. ln deze containers worden zij door middel van kooldioxide, CO2, vergast. ln de container leveren de dieren een doodstrijd, waarbij zij in wilde paniek tegen de wanden fladderen en elkaar vertrappen. Kooldioxide is een zeer bijtend gas dat zorgt voor een pijnlijke dood. Uit onderzoek is gebleken dat bij de vergassing een gans na een minuut het bewustzijn verliest en de hersenactiviteit 2 tot 3 minuten aanhoudt. Intussen vertoont het dier stuiptrekkingen, snakt het naar lucht en probeert het te vliegen. Maar niet alleen de inademing van de hoge concentraties CO2 is stressvol en zeer pijnlijk. Daar gaat nog een hele procedure van vangen, hardhandig vastpakken aan nek en vleugels, gooien met dieren die dreigen te ontsnappen aan de vangkooi, vervoer en het uiteindelijk overladen in de gasruimte in het bestelbusje aan vooraf. Ganzen breken vleugels, lopen over elkaar heen en lopen verwondingen op. Wij hebben afgelopen dagen meermalen een mini-documentaire op social media gezet die dit hele proces stap voor stap laat zien, inclusief het emotieloze commentaar van Arie van Duke Faunabeheer zelf. Dezelfde Arie die overigens de vos die twee van “zijn” ganzen opat beloonde met de kogel, maar dat terzijde.

Het vergassen van ganzen is niet alleen zeer wreed, maar ook niet effectief bij het tegengaan van schade aan gewassen. Uit onderzoek van SOVON is gebleken dat het intensieve ganzenbeheer van de afgelopen jaren niet tot een afname, maar een jaarlijkse toename van de populatie met 9% heeft geleid in de provincie Utrecht. Het is ook niet zo verwonderlijk dat het doden van ganzen niet werkt. Nederland heeft met de intrede van de monocultuur van het zeer eiwitrijke Engels Raaigras, een waar ganzenparadijs gecreëerd. Er is volop te eten. Waar zitten de ganzen? Op de weilanden waar de koeien niet in de wei staan en het gazonnetje er egaal bij ligt, wat overigens óók de oorzaak is van onze slechts 15% overgebleven en nog altijd dalende biodiversiteit, waar de bijen en vlinders niets meer te zoeken hebben en waar de weidevogel allang vertrokken is, dáár zit de gans op het land. Tot overmaat van ramp wordt de natuurlijke vijand van de gans, de vos, ook nog eens afgeschoten. Een groot deel van de ganzen komt vanuit het buitenland aanvliegen om te overwinteren of te overzomeren. Zolang er geen landschappelijke maatregelen worden genomen en de voedertafel voor de ganzen zo rijkelijk gedekt blijft, is het dweilen met de kraan open en zullen er tot in lengte van dagen ganzen moeten worden vergast. Uit verschillende internationale én nationale onderzoeken blijkt dat het doden van ganzen niet werkt. Maar het is eigenlijk zo’n logisch verhaal dat het alleen een kwestie van gezond verstand is. Het evenwicht in de natuur is volledig zoek, de mens heeft dit zelf gedaan (weilanden vol eiwitrijk gras ingezaaid waar geen koe meer op loopt) en nu moet de gans het veld ruimen, letterlijk uit de weg geruimd worden, omdat ‘de mens beslist en niet het dier’, zoals Arie van Duke Faunabeheer het zo lekker simpel kan verwoorden.

Alsof dat nog niet genoeg argumenten zijn om acuut met al dit onnodige ganzenleed te stoppen, willen wij er nog op wijzen dat het vergassen een uiterst dure aangelegenheid is. De kosten die met het vergassen zijn gemoeid, zijn mogelijk veel hoger dan de schade die deze ganzen veroorzaken. Daarom is de volgende vraag aan GS: kunt u toelichten waarom u voor deze dure en ineffectieve optie heeft gekozen? Van de ambtelijke ondersteuning hebben wij geen kostenraming kunnen krijgen. Er was nog geen inzicht in de kosten. Hoe is dat nu mogelijk? Op basis waarvan moeten we dan een beslissing nemen? De Partij voor de Dieren heeft een motie achter de hand om ex ante, dus vóórdat de vergassingen van start gaan, een evaluatie op te stellen wat betreft de exacte kosten van vergassing in vergelijk tot andere en diervriendelijke alternatieven, met daarbij nog eens een heldere uitleg, zwart op wit, waarom vergassing volgens GS het beste idee is dat ze konden bedenken. We willen nu in ieder geval een motie indienen om een grootschalige pilot te faciliteren met laser, een bewezen zeer effectieve én diervriendelijke verjagingsmethode.

Voorzitter, hoe heeft het zo ver kunnen komen? Dat onze gedeputeerde ‘natuur’ (want, zo bleek nog geen week geleden, een aparte portefeuille ‘dierenwelzijn’ wilde hij niet, dat leek hem onnodig veel gewicht geven aan ‘dierenwelzijn’, jaja…) heeft besloten het Ganzenakkoord, waarin de massale vang- en dodingsacties zijn afgesproken, onverkort uit te voeren en de ganzen te gaan vergassen? Een wrede, barbaarse manier van massadoding, die onder de Nederlandse bevolking heel wat emotie en weerstand opgeroepen heeft. Bij de Partij voor de Dieren stond de telefoon roodgloeiend. Bij de provincie hopelijk ook. De petitie van de Ganzenbescherming is al door vele duizenden mensen getekend. De dierenbeschermingsorganisaties hebben Staatssecretaris Sharon Dijksma een brief gestuurd om de ganzenvergassingen te voorkomen. Er zijn immers allerlei diervriendelijke alternatieven.

De Partij voor de Dieren vraagt de gedeputeerde daarom met klem om de ontheffing voor de ganzenvergassing in te trekken en in plaats van ganzen te ruimen, de rijkelijk gedekte eettafel af te ruimen. Dan verdwijnen de ganzen vanzelf.

Voorzitter, ik dank u wel.

Femke Merel Arissen

Statenlid Partij voor de Dieren