Bijdrage over muskus­ratten en ganzen

Bijdrage tijdens de Provinciale Statenvergadering

Willem van der Steeg:

"Mijnheer de Voorzitter! In de eerste plaats wil ik refereren aan het tentendorpverhaal van mevrouw Doornenbal. Zij loopt nu helaas net weg. De heer Dercksen voelde zich enigszins aangesproken door een klimaatopmerking. Ik zelf moest even nadenken toen zij sprak over een varken aan het spit. Ik had niet direct de behoefte te interrumperen, omdat ik er gemakshalve van uitging dat het om een biologisch varken ging en dat er voor de vegetarische jongeren ook hapjes zouden zijn. Het college kiest ervoor de rijksbezuinigingen onverkort door te voeren. Ik refereer hiermee aan de generieke korting van 15%. De PvdD wil ook zorgvuldig met de centjes omgaan, maar daar waar ruimte is, moeten voorzieningen in stand worden gelaten. Dat betekent dat je niet alles en iedereen op een hoop moet gooien en provinciale ondersteuning moet wegsnoeien, maar je moet maatwerk verrichten daar waar het mogelijk is. Van blijvend investeren in natuur en sociale structuren heeft iedereen profijt, ook toekomstige generaties. Ik verbaas mij regelmatig over de dubbele moraal hoe wij met het leven om ons heen omgaan. Ik moet altijd lachen als ik op de televisie wetenschappers zie die in extase zijn omdat er mogelijk water op Mars aanwezig is. In theorie zou dit kunnen betekenen dat er eventueel leven in de vorm van micro-organisme mogelijk zou kunnen zijn. Dit soort onderzoeken gaat gepaard met miljardenbudgetten. Tegenover deze extase staat echter de soms totale onachtzaamheid of selectieve aandacht ten opzichte van levensvormen die daadwerkelijk hier op aarde aanwezig zijn. Het spenderen van miljarden aan het speuren naar een bacterie op Mars heeft kennelijk vaak hogere prioriteit dan het beschermen van het leven op aarde .Wat wil ik hiermee zeggen? Er schuilt zoveel tegenstrijdigs in de wijze waarop wij mensen met ander leven en met onze leefomgeving omspringen, dat het voor de hand ligt ons doen en laten te heroverwegen. Wij mogen best wat bewuster zijn van onze omgang met de schepselen om ons heen. Een van deze schepselen is de muskusrat. Er moet op dit gebied een inhaalslag gemaakt worden qua dierenwelzijn. Daarvan is iedereen overtuigd. Nu is het zo dat wij overal de muskusrat proberen te doden, wat veel dierenleed veroorzaakt en wat ook nog eens gepaard gaat met zeer hoge kosten. Op dit moment is de provincie nog steeds de wettelijk verantwoordelijke voor de muskusrattenbestrijding. In 2012 zal deze wettelijke verantwoordelijkheid
overgaan naar de waterschappen. Ik heb Gedeputeerde Staten tijdens de laatste RGW-vergadering horen zeggen dat de bestrijding met deze overgang geborgd wordt. Laten wij dan ook de diervriendelijkheid gaan borgen. Provinciale Staten zijn nu nog in de gelegenheid kaders te stellen voor de waterschappen. Landelijk wordt jaarlijks zo'n € 35.000.000 uitgegeven aan de bestrijding. De provinciale bijdragen in de gemeenschappelijke regeling zit om en nabij de € 2.000.000. Naast het feit dat de bestrijding niet diervriendelijk is, is het maar zeer de vraag hoe effectief de huidige vorm van bestrijden is. Na 50 jaar bestrijden is er namelijk nog nooit onderzoek gedaan naar de effectiviteit. Alterra heeft in 2005 al op dit gemis gewezen. Dit, terwijl er jaarlijks zeer grote aantallen dieren worden gedood. Ter illustratie: in 2009 ging het om 155.000 muskusratten. De bestrijding gebeurt meestal via klemmen en vallen. Deze methoden zijn uitermate wreed. Met name de verdrinkingsvallen lijken een overblijfsel te zijn uit de middeleeuwen toen men het niet zo nauw nam met dierenwelzijn. De muskusrat loopt of zwemt erin, kan er niet meer uit en verdrinkt langzaam na een doodsstrijd van zo'n zeven minuten. Daarnaast zijn deze vallen ook niet selectief, waardoor bijvoorbeeld in 2009 14.000 andere dieren slachtoffer werden: waterhoenen, meerkoeten, futen, hermelijnen. Ook zij sterven dus een afschuwelijk dood in de vallen en de klemmen die in het kader van de muskusrattenbestrijding worden neergezet. De PvdD neemt veiligheid zeer serieus. De veiligheid van onze dijken staat voorop. Afgezien van het feit of je voor of tegen voortzetting van de huidige bestrijding bent, is het niet noodzakelijk door te gaan met het gebruik van de verdrinkingsvallen. De bestrijding is nu aangekomen op 0,25 vangsten per uur. Dat is een criterium dat het waterschap zelf ziet als beheersbaar in relatie tot de populatie. Dat betekent echter ook dat er automatisch ruimte is voor een andere werkwijze. Nu nog kunnen Provinciale Staten een kader meegeven. Ik wil ook meegeven dat de provincie Zuid-Holland reeds op 11 november 2009 heeft besloten te stoppen met het gebruik van verdrinkingsvallen. Ik wil dan ook de volgende motie indienen: Motie M4 (PvdD): muskusrat.

De voorjaarsnota behelst het hele spectrum van beleid, dus ook beleid ten opzichte van de fauna en meer in het bijzonder ten opzichte van ganzen. Er zijn verschillende manieren om naar de gans te kijken. Een van de manieren is door een vizier en een andere manier is door een verrekijker. Het zal niet verrassend klinken dat de PvdD de tweede optie prefereert. Hoe dan ook, het gaat erom dat je een manier weet te vinden om met elkaar, mens en dier, samen te leven. Je kunt wel veronderstellen dat de focus op dit moment met betrekking tot ganzen meer ligt op bejaging, soms met behulp van het hagelgeweer, soms door middel van vergassing. Het hoeft geen betoog dat een en ander gepaard gaat met het nodige dierenleed. Ik wil hier geen discussie starten of wij de gans wel of niet zouden moeten bejagen, want daarvoor is dit niet het moment. Ik wil echter wel een pleidooi houden voor meer ruimte voor innovatie en alternatieven, een pleidooi voor een open blik of, zoals u wilt: een spreekwoordelijk open vizier. Dat is de manier om meerdere belangen te dienen: die van de gans, maar ook die van de agrariër. De PvdD ziet namelijk ook dat er twee kanten aan dit verhaal zitten: de kant van de agrariër en de kant van het dierenwelzijn. Het college zegt zelf in zijn coalitieakkoord, en ik citeer: "Om dierenwelzijn te bevorderen gaan wij in overleg met de buurprovincies en natuurbeheerders, binnen het huidige beleid, alternatieve en innovatieve verjagings- en bestrijdingsprojecten opzetten en stimuleren". Dit zijn mooie woorden, maar het gaat erom dat deze woorden in de praktijk worden gebracht. Als wij er in dit huis in slagen beleid te ontwikkelen dat tegemoet komt aan het belang van de agrariër en dat ook nog eens diervriendelijk is, dan denk ik dat wij het goed gedaan hebben. Daarom wil ik de volgende motie indienen: Motie M5 (PvdD): ganzen"