Bijdrage debat over begroting

Bijdrage debat over begroting tijdens de Provinciale Statenvergadering 31 oktober 2011

Van der Steeg:

"Mijnheer de Voorzitter! Ik wil eerst even kort ingaan op wat andere sprekers hebben ingebracht. De heer Dercksen stelde terecht dat windmolens vogels in de pan kunnen hakken. Daarom hebben wij er ook altijd voor gepleit dat als wij windmolens bouwen, dat niet in de buurt van vogeltrekroutes moet gebeuren. Het leuke van zo'n vergadering als deze is dat je altijd komt tot nieuwe inzichten. Zo ben ik er altijd van uitgegaan dat wij de enige dierenpartij zouden zijn in dit huis. Het doet mij dan ook veel deugd de VVD aan mijn zijde te vinden, want zij schijnt zich in te zetten voor de olifant. Dan de begroting zelf. De heer De Kruijf van de PvdA stelde bij de behandeling van deze begroting in de commissie BEM terecht de vraag wat er nu eigenlijk van ons wordt verwacht, wat wordt er met deze begroting vastgesteld en wat voor besluit nemen wij? Een en ander was waarschijnlijk ingegeven door het feit dat het toekomstige beleid zich nog niet helemaal had uitgekristalliseerd ten tijde van de vaststelling van de voorjaarsnota. Het antwoord dat hij kreeg, lag in de trant van: deze begroting is een doorvertaling van de voorjaarsnota en gekeken zal moeten worden of deze vertaling goed is geschied. Dat lijkt ons een iets te gemakkelijk antwoord. Deze technische insteek zou namelijk betekenen dat wanneer de cijfers kloppen – dus de technische doorvertaling – je akkoord zou moeten gaan, ongeacht of je het onderliggende beleidsvoornemen zou steunen. De juristen onder ons zullen ongetwijfeld bekend zijn met de strafrechtelijke term "fruits of the poisoned tree". Dit betekent zoveel als: wanneer het fundament niet goed is, het huis dat daarop gebouwd is dat ook niet is. Ter illustratie: stel dat het binneneen dringen van een huis onrechtmatig geschiedt, dan is het ter plekke gevonden bewijsmateriaal niet ontvankelijk. Laten wij dit eens vertalen naar de begroting. De programmabegroting is meer dan slechts een verzameling cijfers en getallen. Er liggen beleidskeuzes aan ten grondslag, waarmee je het wel of niet eens kunt zijn. Stelt u zichzelf eens de vraag of u een hap uit een appel zou nemen als u van tevoren zou weten dat de boom vergiftigd is. Voor je het weet, eindig je dan als Sneeuwwitje in een diepe slaap. De vraag is alleen of er de komende vier jaar een politieke prins rondloopt die je wakker kust. Als er een ding is wat de zogenaamde Occupybeweging duidelijk maakt, dan is dat wel dat wij niet verder kunnen in een samenleving die puur gericht is op geld in plaats van op geluk en op welzijn. Wij zitten in een permanente crisis op het gebied van financiën. De euro, staatsschulden en zakkende beurskoersen: de kranten staan er dagelijks vol van. Voeg daarbij de biodiversiteitcrisis, de voedselcrisis, de zoetwatercrisis, de ontbossing en tel uit je winst. Het idee van een systeemverandering is dan opeens zo gek nog niet. Als Franciscaan spreekt mij de benadering van Bhutan wel aan. Waar wij onze welvaart afmeten aan de hoogte van het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking, kijkt Bhutan naar de hoogte van het bruto nationaal geluk. Dat is een beleidsconcept waarbij niet alleen de economie centraal staat, maar ook het welzijn en het geluk van de bevolking. Het bruto nationaal geluk is zelfs in de Grondwet vastgelegd. Daarin is vastgelegd dat de Staat zich zal inspannen de voorwaarden te scheppen om bruto nationaal geluk na te streven. Een leuk feitje in deze. De Bhutanezen zijn volgens VN-metingen een van de gelukkigste volken ter wereld. Wat wil ik hiermee zeggen? Dat niet altijd alles draait om geld, maar net zo goed om het welzijn van onze inwoners. Zo zouden wij ook naar deze begroting moeten kijken. Wat is mogelijk? Wat doen wij met ons geld? Bovenal: hoe zorgen wij ervoor dat onze inwoners zich prettig voelen in deze provincie? De PvdD begrijpt de noodzaak om in economisch moeilijke tijden te kijken naar de uitgaven en waar het mogelijk is om te bezuinigen. Hierbij dient echter maatwerk gepleegd te worden. Bezuinigen om het bezuinigen en iedereen over een en dezelfde kam scheren, leidt niet alleen onherroepelijk tot verlies aan voorzieningen, maar ook tot verlies van voormeld geluk. Een samenleving moet wel haar leefbaarheid behouden. Wij hebben tijdens de hoorzittingen over de voorgenomen bezuinigingen van insprekers mogen vernemen hoe dit in de praktijk zal uitpakken, namelijk verlies aan kwaliteit van natuur, cultuur en maatschappelijke voorzieningen, zoals de bibliotheek. Soms was het niet zozeer het verlies aan budget waar het pijnpunt lag, maar de haast en de fasering waarin een en ander doorgevoerd moest worden. Daarom zijn wij er verheugd over dat het college van GS alsnog aan tafel is gaan zitten met verschillende organisaties in een poging de pijn van de bezuinigingen te verzachten. Wij willen de gedeputeerde hiervoor complimenteren. In het mediageweld rondom de souvlakicrisis en de vraag of Mauro wel of niet in Nederland mag blijven, heeft een ander bericht mijns inziens niet de aandacht gekregen die het verdient: Nederlandse lucht, water en bodem zijn de vieste van heel Europa. Ondanks dat Nederland tot de rijkste landen van Europa behoort, beschermen wij onze leefomgeving minder goed dan de andere EU-landen. Dat blijkt uit het rapport Ranking the Stars van Natuur en Milieu. In dit rapport wordt Nederland vergeleken met andere landen op het gebied van klimaat, natuur en milieu. De Nederlandse bodem is de meest verontreinigde bodem door stikstof en fosfaat, afkomstig van de grote veestapel. Ook het oppervlaktewater is van slechte kwaliteit door flinke vervuiling. Met de luchtkwaliteit is het slecht gesteld door de hoge uitstoot van stikstofdioxide. Natuur en Milieu roept dit kabinet op structurele maatregelen te nemen die Nederland terugbrengen naar minimaal de Europese middenmoot. Het kabinet zegt namelijk dat het zich op milieugebied niet meer dan andere landen wil inspannen. Het kabinet wekt hiermee de suggestie dat Nederland voorop of minstens in de pas loopt met Europa, maar de cijfers in het rapport geven een volledig ander beeld. Uit het rapport blijkt dat Nederland op de laatste plaats staat van alle EU-landen wat betreft de kwaliteit van het oppervlaktewater. Uit het rapport blijkt dat Nederland op de laatste plaats staat van alle EU-landen wat betreft de kwaliteit van het oppervlaktewater. In Nederland wordt voor bijna 100% van het oppervlaktewater het risico gelopen dat de normen van de Europese Kaderrichtlijn Water niet worden gehaald. Nederland heeft samen met België en Luxemburg de hoogste gemiddelde uitstoot van stikstofdioxide per vierkante kilometer in Europa. Dat is bijna drie keer boven het Europese gemiddelde. Uit het rapport blijkt verder dat het aandeel Natura2000-habitat met een gunstige staat van instandhouding in Nederland, met 8% tot een van de laagste van Europa behoort. Het zou niet goed zijn de begroting enkel met een kritisch oog te lezen zonder constructief mee te willen denken. De PvdD denkt dat een gedragsverandering noodzakelijk is. Het is goed mensen verantwoordelijk te maken voor hun eigen vervuilende gedrag. Het algemeen aanvaarde principe 'de vervuiler betaalt' zal ieder welbekend in de oren klinken. Laten wij die maar eens van stal halen. Het is ook niet meer dan logisch. De gewone belastingbetaler – laten wij hen gewoon Henk en Ingrid noemen, of zoals mevrouw Mineur opperde, Frodo en Lidewij – hoeven niet op te draaien voor vervuiling die veroorzaakt wordt door anderen. Als provincie kunnen wij niet achterblijven. Het is zaak na te gaan in hoeverre wij reeds dit principe afdoende toepassen. Wij verzoeken het college van GS dan ook het huidige provinciaal beleid te controleren, te beschouwen en waar mogelijk met voorstellen te komen het beleid aan te passen aan het principe ' de vervuiler betaalt', en zo ook de nodige bezuinigingen te realiseren. Ik dien daartoe een motie in."

Motie M7 (PvdD): de vervuiler betaalt.