Bijdrage Voor­jaarsnota 2013

Bijdrage Voorjaarsnota 2013 tijdens de Provinciale Statenvergadering 15 juli 2013

Van der Steeg:

"Mijnheer de Voorzitter! Stilte zegt soms meer dan het gesproken woord. Vandaar dat ik mijn kostbare spreektijd wilde beginnen met een minuut stilte. Een minuut stilte voor alle dieren die in het afgelopen jaar weer zijn afgeschoten en, zoals we in de voorjaarsnota kunnen lezen, voor alle dieren die in het komende jaar weer naar de eeuwige jachtvelden worden geschoten dan wel vergast. Met verbazing heb ik tijdens de afgelopen vergadering van de commissie RGW geluisterd naar gedeputeerde Krol. Met grote stelligheid presenteerde de gedeputeerde gas als het ei van Columbus. Of beter gezegd: het ganzenei van Columbus. Volgens de gedeputeerde is gas namelijk de oplossing om met ganzen om te gaan. Tijdens deze vergadering leek het erop dat de gedeputeerde zijn dienstauto doelbewust de snelweg van het ganzendoden op wil sturen en dat hij letterlijk en figuurlijk het gaspedaal stevig in wil trappen. Het wordt echter tijd dat de gedeputeerde zijn TomTom laat updaten, zodat er ook eens een andere route uit rolt dan die met bestemming gascontainer. De gedeputeerde mag in de commissie RGW dan wel zeggen dat de Raad voor de dierenaangelegenheden en het Wageningenrapport aangeven dat vergassen diervriendelijk is, maar dat is natuurlijk een beetje onzin. De gedeputeerde weet zelf ook vast wel dat het standpunt van de Raad een minderheidsstandpunt was en dat het Wageningenrapport een gevalletje analoog is aan de mens vragen wat hij vriendelijker vindt: de kogel of de guillotine. Wat is er zo vriendelijk aan om ganzen in de rui bijeen te drijven in aanhangwagens, ze vervolgens naar mobiele gascontainers te vervoeren en aldaar de gaskraan open te draaien, waarna de dieren in blinde paniek over elkaar heen door de container fladderen en ze pas na drie minuten het loodje leggen, nadat elke poging tot ademhaling een bijtende pijn in de luchtwegen heeft veroorzaakt? Is dat vriendelijk? Zegt u het maar. Er zijn namelijk ook andere wegen denkbaar, namelijk preventieve wegen. Preventieve wegen waarvan de gedeputeerde volgens zijn eigen coalitieakkoord werk dient te maken. Daarom wil ik nu met u zo'n weg bewandelen.

Recentelijk hebben wij samen met de SP en 50Plus vragen gesteld omtrent het vergassen van ganzen in relatie tot Schiphol. De insteek van onze vragen was van preventieve aard. Nu is het zo dat Schiphol min of meer een paradijs is van ganzen, door de aanwezigheid van vele waterpartijen en aantrekkelijke gewassen, zoals aardappelen, granen en bieten, gewassen waar de dieren van smullen. Onze gedachte was: als je ergens geen ganzen wilt hebben, maak dan het gebied onaantrekkelijk, zodat ze er niet komen foerageren. Voorkomen is beter dan genezen. Het antwoord van GS was dat dit geen bevoegdheid van GS betreft, maar van andere overheden. Formeel gezien is dat een correct antwoord, maar wel heel gemakkelijk om je achter te verschuilen. Men werkt namelijk wel mee aan het massaal vergassen van ganzen als onderdeel van het beheerplan 'Noord-Holland schoner'. Dan hoor ik GS niet over primaire bevoegdheden. GS zijn van plan om minimaal 20.000 ganzen te doden. Dit zijn alleen nog maar de grauwe ganzen.

Vliegveiligheid is van het hoogste belang en verdient een integrale kijk op de zaak. Voorts heb ik de gedeputeerde tijdens de commissievergadering RGW horen zeggen dat men ervoor zou moeten pleiten om gasgebruik bij ganzen ruimer toe te staan. Dan denk ik: dan zou hij ook voor preventie moeten pleiten. Ik wil daarom dan ook een motie daaromtrent aanbieden."

(…)

"Mijnheer de Voorzitter! Als fractie hebben wij ons recentelijk beziggehouden met het onderwerp gifgebruik, in die zin waar er nu door de provincie ook gif gebruikt wordt, bijvoorbeeld op provinciale wegen of bij het provinciehuis. In dat kader hebben wij wat ambtelijke informatie opgevraagd. Met betrekking tot het groenonderhoud van provinciale wegen was het geluid dat er geen druppel bestrijdingsmiddel wordt gebruikt en dat men preventieve maatregelen inzet bij nieuwe aanleg van wegen, zoals fijn cement in naden en voegen. Daarom wekte het antwoord ten aanzien van groenonderhoud bij het provinciehuis des te meer verbazing. Daar wordt namelijk Roundup gespoten: gifspuiterij in de provincietuin. Ja, dat stemt tot nadenken. Voor wie Roundup niets zegt: dat is een merknaam en bevat de werkzame stof glyfosaat, met andere chemische toevoegingen, en wordt gebruikt bij de bestrijding van onkruid. Alhoewel, onkruid bestaat naar mijn idee niet, dus laten we het houden op ongewenste plantengroei. Aan glyfosaat kleven nogal wat nadelige effecten. Op 15 september 2011 nam de Tweede Kamer daarom een motie van GroenLinks aan om glyfosaat in Nederland te verbieden voor niet-commerciële doeleinden. Het verbod is uitgewerkt in het actieplan 'Duurzame gewasbescherming', dat in juli 2012 naar de Kamer is gestuurd. Met ingang van 1 januari 2018 is glyfosaat verboden voor particulier en niet-commercieel gebruik. Een goede zaak.

Laten we ter illustratie de gebruiksaanwijzing van Roundup er eens bij pakken. Dan kunnen wij het volgende lezen: "Kan in het aquatisch milieu op de langere termijn schadelijke effecten veroorzaken. Niet spuiten bij sloottaluds en waterlopen. Men dient erop bedacht te zijn dat het middel niet selectief is en dus planten, struiken, bomen enzovoort, die met het middel in contact komen, rechtstreeks of na overwaaien, ernstig kan beschadigen of doden. Draag geschikte handschoenen en beschermende kledij. Was alle beschermende kledij na afloop." Deze veiligheidsaanbeveling op het etiket vond ik helemaal alleraardigst: "Voorkom lozing in het milieu". Is dat nu niet precies wat je doet wanneer je dat gif spuit? Eigenlijk zegt de gebruiksaanwijzing zelf: gebruik dit middel vooral niet.

Ik kan er nog een tijdje over doorgaan, maar samenvattend wordt Roundup in verband gebracht met nadelige effecten op de biodiversiteit, het grondwater, het oppervlaktewater, maar ook met nadelige effecten op de volksgezondheid. Roundup wordt in dit kader in verband gebracht met ziekten als kanker en Parkinson. Onderzoek uit 2009 toont tevens aan dat de ingrediënten van Roundup een giftig effect hebben op menselijke cellen, zoals die van het menselijk embryo, de placenta en de navelstreng, zelfs in heel verdunde concentraties. Ander recent onderzoek toont aan dat glyfosaat wordt aangetroffen in de urine van veel Europese stadsbewoners. De overheid heeft een voorbeeldfunctie. Onze provincietuin zou duurzaam en milieuvriendelijk onderhouden moeten worden. Ik wil hiervoor dan ook een motie indienen."

(…)

"Mijnheer de Voorzitter! Als uitsmijter zou ik het nog even over een bijna nieuwe inwoner willen hebben. Wat als minister Plasterk zijn zin krijgt met de fusie? Dan is hij al op Utrechts grondgebied gesignaleerd. Of het daar is neergelegd of dat het spontaan is gekomen, wie zal het zeggen, maar feit is wel dat hij er sowieso aan komt. Waar heb ik het over? Over de wolf. In het kader van de voorjaarsnota niet over de geldwolf, maar over de echte wolf. Er is nog geen levende wolf gesignaleerd, of iedereen valt al over elkaar heen, uiteenlopend van enthousiastelingen tot aan mensen met een kennelijk Roodkapjesyndroom die de grote boze wolf vrezen en ook dit jaar op voorhand de jager al als de oplossing zien. Duits onderzoek laat echter zien dat met name reeën en herten als voedsel dienen voor de wolf, bij elkaar voor 77%, en de zogenaamde landbouw-/huisdieren voor 0,8%. Dat neemt niet weg dat bijvoorbeeld voor elke schapenhouder elk schaap er een te veel is en dat er bijvoorbeeld een goed uitgewerkte schaderegeling zou moeten komen. Daarnaast laat het meest omvangrijke onderzoek omtrent veiligheid zien dat er eigenlijk weinig te vrezen valt van de wolf; laten we hem polderwolf noemen, omdat hij contact met mensen mijdt. De ervaringen in Duitsland en Frankrijk laten zien dat dit geen probleem oplevert. Ik kan dus gerust blijven wandelen in de natuur. De kans om in wolvengebied aangevallen te worden door een Golden Retriever is aanmerkelijk groter. Feit is dat de bescherming van de wolf niet alleen internationaal, maar ook nationaal stevig verankerd is. Denk alleen maar aan het verieste in de Flora- en faunawet omtrent afschot en een gunstige staat van instandhouding van de soort. De laatste Nederlandse wolf werd in 1897 gezien. Nu is hij terug of bijna terug. Hoe je het ook wendt of keert, ook de wolf heeft er recht op om hier te zijn. De wolf heeft laten zien dat hij zich weet aan te passen aan de mens. Laten wij vandaag een geluid laten horen dat het andersom ook mogelijk is. Natuurlijk zal een en ander nog uitgewerkt moeten worden in zoiets als een wolvenplan, inclusief voorlichting en preventie. Uiteraard kan de eventuele komst van de wolf bepaalde consequenties hebben. Daarin moet je gewoon eerlijk zijn. Het gaat mij er echter om dat wij hier vandaag een signaal kunnen afgeven. Ik wil hiervoor dan ook een motie indienen. Deze motie moet u, zoals gezegd, zien als een goede intentie richting dit mooie dier."

(…)

Tweede termijn

"Mijnheer de Voorzitter! Het een en ander over die toezeggingen. Ik dank de heer Van Lunteren voor zijn toezegging om na te gaan hoe op een andere manier bestrijding mogelijk is. Wij denken echter wel dat het goed is om de motie toch door te laten lopen, omdat de motie specifiek vraagt om te stoppen met Roundup en om het milieuvriendelijk beheer. Reagerend op de opmerking van de heer Van Lunteren zou ik ook willen zeggen dat ik mijzelf bij dezen beschikbaar stel om op de landelijke vrijwilligersdag, samen met de heer Van Lunteren, onkruid te wieden in de provincietuin.

Ten aanzien van het onderwerp over de ganzen wil ik u kort twee citaten meegeven. Arcadis stelde vorig jaar al dat het aanpakken van de akkers het meest effectief is. "De aantrekkende werking van akkerbouwgewassen, voornamelijk graan en graszaad in de zomer, maar ook later in het jaar op oogstresten van bieten, aardappelen en maïs is een van de belangrijkste oorzaken van aanvaringsrisico's. Maatregelen om deze aantrekkende werking te beperken of weg te nemen zijn daarmee naar verwachting het meest effectief." In september vorig jaar nog zei de Nederlandse Regiegroep Vogelaanvaringen: "We zagen aan het einde van het jaar de ganzenactiviteit rondom de luchthaven weer enorm toenemen. Het vermoeden bestaat dat de ganzen, mede door het zachte en natte weer, veel aardappel- en bietenresten konden vinden in de Haarlemmermeerpolder." De gedeputeerde heeft gelijk: er wordt al het een en ander gedaan. Ik denk echter dat dit nog onvoldoende is. Ik kan dat illustreren aan de hand van twee voorbeelden. Zo zijn er op dit moment plannen om bij het Park21 in de Haarlemmermeer een nieuwe waterpartij aan te leggen. U kunt wel raden wie daar dan weer op af komen. Dan het Luchthaveninrichtingsbesluit zegt nu ook nog niets specifieks hierover. Zo is het mogelijk om bijvoorbeeld pal naast de landingsbaan gewoon graan te telen.

Als laatste de opmerking dat het te vroeg is om nu over de wolf te beginnen. Hierop zou ik willen zeggen: regeren is vooruitzien."