Vragen over de gevolgen van een dodelijk virus bij konijnen (het RHD2-virus)

Indiendatum: sep. 2016
Antwoorddatum: 1 sep. 2016

Geacht college van Gedeputeerde Staten,

Toelichting

Vanaf begin december 2015 zijn vanuit diverse delen van het land meldingen binnengekomen over acute sterfte van zowel tamme als wilde konijnen. Uit onderzoek is gebleken dat een nieuwe variant van het Rabbit Hemorrhagic Disease (RHD), namelijk het RHD2-virus, deze plotselinge sterfte veroorzaakt. [1] Het RHD-virus greep voor het eerst om zich heen in de jaren ’90, wat toen naar schatting 75% van de wilde konijnen het leven kostte.[2] Ondanks de snelle reproductiecyclus van konijnen zijn de oorspronkelijke populaties in sommige gebieden nog niet hersteld.

Het RHD2-virus heeft zich inmiddels over het hele land verspreid, en geeft bij besmetting een sterftekans van 70% .[3] De Universiteit van Utrecht waarschuwt dat populaties wilde konijnen hierdoor mogelijk onder een kritische ondergrens komen, en ook het Dutch Wildlife Health Center waarschuwt dat een nieuwe RHD-epidemie ingrijpende gevolgen kan hebben voor de konijnenstand: “De gevolgen van een epidemie voor de populaties wilde konijnen kunnen groot en langdurig zijn.”[4] Tevens geeft het Dutch Wildlife Health Center aan dat de ziekte over kan gaan op hazen, in het geval van een grote uitbraak. [5] Hierdoor vormt het nieuwe RHD-virus ook voor hazen een potentiële bedreiging.

Wilde konijnen zijn belangrijk voor de Nederlandse natuur. Ze gaan verruiging van het landschap tegen waardoor er een geschikt habitat ontstaat voor verschillende dieren en planten, waaronder beschermde soorten. Daarnaast zijn verlaten konijnenholen in trek bij diverse vogels voor het leggen van hun eieren.[6]

Het RHD2-virus waart ook rond onder de Utrechts konijnenpopulaties.[7],[8] Dit baart ons zorgen. Naar aanleiding hiervan heeft de PvdD-fractie de volgende vragen:

1. Bent u bekend met de recente berichtgevingen over de uitbraak van een dodelijke konijnenziekte die wordt veroorzaakt door het RHD2-virus?

Antwoord:
Ja, wij zijn bekend met de recente berichtgevingen.

2. Bent u bekend met de waarschuwing van de Universiteit Utrecht dat kwetsbare konijnenpopulaties door de genoemde konijnenziekte mogelijk onder een kritieke ondergrens komen,[9] en zo ja, wat is uw visie hieromtrent?

Antwoord:
Wij zijn bekend met de berichtgeving van het Dutch wildlife health centre (DWHC) uit december 2015 waarin gesteld wordt dat als de virusziekte VHD (viral haemorrhagic disease) weer voor een grote epidemie zorgt, dat ingrijpende gevolgen kan hebben voor de konijnenstand. ln augustus 2016 bericht de Universiteit Utrecht dat er ook uit de provincie Utrecht besmetting geconstateerd is bij zowel gehouden als bij wilde koniinen. Hoewel exacte gegevens over het verspreidingsgebied en aantallen slachtoffers van VHD niet te geven zìin, zijn wii van mening dat zorgvuldig omgaan met populaties van in het wild levende koniinen geboden is.

Het RHD2-virus is zeer besmettelijk en verspreidt zich zowel door direct contact tussen konijnen, als indirect via urine en feces van geïnfecteerde konijnen, of besmet water, voedsel, kleding, schoeisel, handen en hokken. Het virus is buiten de gastheer zeer resistent en kan maanden infectieus blijven.[2]

3. Bent u met ons van mening dat jacht op mogelijk besmette konijnen hierdoor een extra risico -c.q. ongewenste verspreiding van het virus- met zich meebrengt? Zo nee, waarom niet en kunt u uitsluiten dat deze zeer besmettelijke ziekte ook door toedoen van jagers verspreid wordt? Zo ja, welke maatregelen ziet u in het verlengde hiervan als wenselijk?

Antwoord:
Verspreiding van het virus kan op verschillende manieren plaatsvinden: Direct contact met andere (eventueel ontsnapte tamme) konijnen, door insecten, zoals muggen, contact met andere dieren of via menseliik contact. Niet uitgesloten is dat het VHD-virus ook via schadebestrijding of jacht wordt verspreid. Het stoppen van de jacht of schadebestrijding zal naar ons oordeel echter weinig effect hebben op de verspreiding, gezien de vele mogelijke andere verspreidingsroutes van het VHD-virus.

4. Bent u gezien de acute situatie bereid om, op een zo kort mogelijke termijn, de Minister van Economische Zaken te verzoeken gebruik te maken van zijn bevoegdheid op grond van artikel 53 lid 2 van de Flora- en Faunawet om de jacht op konijnen te stoppen, nu dit noodzakelijk is in verband met de instandhouding van de Utrechtse konijnenpopulatie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Nee, zolang niet is vastgesteld hoe groot de effecten van deze virusziekte onder wilde koniinen zijn en of er mogelijk sprake is van een bedreiging van de populatie, zien wij geen noodzaak de Minister hierover te benaderen. Het afgelopen jaar zijn er door de provincie Utrecht minimaal vier ontheffingen afgegeven voor het vangen en doden van konijnen, bovenop de landelijke vrijstelling voor dit dier.

Het afgelopen jaar zijn er door de provincie Utrecht minimaal vier ontheffingen afgegeven voor het vangen en doden van konijnen, bovenop de landelijke vrijstelling voor dit dier.

5. Bent u bereid om de lopende ontheffingen die door u zijn afgegeven voor het vangen en doden van konijnen in te trekken, in elk geval zolang het RHD2-virus zich verspreid en de populaties in het wild levende konijnen mogelijk rigoureus aantast? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
De lopende ontheffingen zijn verleend in het belang van de bestrijding van schade of het beperken van risico's voor de volksgezondheid en hebben betrekking op kleine gebieden zoals sportvelden, waar de noodzaak voor ingrijpen evident aanwezig is. Vanwege de omvang van deze gebieden is ingriipen naar ons oordeel niet van invloed op het duurzaam voortbestaan van wilde konijnen in de provincie Utrecht. Gezien het voorgaande ziin ij op dit moment niet bereid om deze ontheffingen in te trekken.

6. Bent u bereid om, zolang het RHD2-virus zich verspreid en een bedreiging vormt voor populaties in het wild levende konijnen in de provincie Utrecht, geen nieuwe ontheffingen af te geven voor het vangen en doden van konijnen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Hier geldt dezelfde afweging als bij ons antwoord op vraag 5. Dit houdt in dat wij in voorkomende gevallen ontheffing kunnen verlenen in het belang van de bestrijding van schade of het beperken van risico's voor de volksgezondheid.

Namens de Partij voor de Dieren en hoogachtend,

Femke Merel Arissen

[Voor links naar voetnoten: zie bovenstaande links]