Motie Wat niet weet, wat mogelijk wél deert: Micro­plastics uit onze bodem -- Inge­trokken

Verzoekt het college van GS

I. In overleg met relevante kennisinstituten (zoals het RIVM en de Universiteit van Wageningen) een onafhankelijk onderzoek te starten, of aan te sluiten bij lopende onderzoeken, naar (1) de omvang van micro- en nanoplastics die via kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen, zaden en andere plastichoudende producten/materialen in de Utrechtse bodem belanden; en (2) de effecten op natuur, milieu en de volksgezondheid.

II. Bij dit onderzoek zo veel mogelijk de sector te betrekken, waaronder de producenten, leveranciers en handelaren van kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen, en zaden/zaailingen, en natuur- en milieuorganisaties;

III. Op basis van het onderzoek mogelijke oplossingsrichtingen te definiëren, waar de provincie een rol bij kan spelen, gericht op het verder voorkomen en beperken van risico’s voor mens, natuur en milieu en (waar nodig) herstellen van de bodemkwaliteit;

IV. De onderzoeksresultaten en oplossingsrichtingen aan PS te presenteren, voor Q2 2025.

Aanleiding:
De Europese verordening REACH verbiedt microplastics in veel producten. Voor landbouwproducten
geldt echter een transitieperiode tot wel acht jaar (mogelijke verlengingen nog uitgesloten). Tot die tijd
belanden microplastics en nanoplastics stelselmatig in onze Utrechtse bodem. Tijdens het debat in de
RGW-commissie bleek dat de zorgen breed gedeeld worden, maar de omvang en materialiteit van de
effecten onbekend zijn. Dit blijkt ook uit nader overleg met het College en de ambtelijke organisatie.
PS nam in 2017 al breed een motie aan waar microplastics werden genoemd, maar data en
normeringen ontbreken vandaag de dag.

Beoogd effect:

• Kennis van en inzicht in de omvang en materialiteit van de plastic problematiek.
• Op feiten-gebaseerde oplossingsrichtingen die politieke keuzes bevorderen.
• Bijdrage aan preventie, reductie, en herstel t.b.v. natuur en plasticvrije landbouw.
• Toepassing van het voorzorgsprincipe: indien schade onbekend, dan (voorlopig) niet doen.

Argumenten:

• Microplastics en nanoplastics zitten o.a. in zaden, kunstmest, en pesticiden. Wetenschappelijk
  onderzoek toont aan dat plastic vezels via de wortelen in gewassen terechtkomen; gewassen die
  wij consumeren. Een mogelijk significant gevaar voor de volksgezondheid en de natuur.
• I.h.k.v. het BWP, Bodemvitaliteit en de Europese Bodemmonitoringsrichtlijn
  (gezonde bodems in
  2050) gaat PU (inventariserende) onderzoeken uitvoeren. Deze motie sluit daar goed op aan.
• Het kan zonder plastic, zo blijk ook uit het rapport ‘Phasing out the use of microplastics’ geschreven door 180 samenwerkende Europese milieuorganisaties.
• Het voorzorgsprincipe zou leidend moeten zijn: als we het niet zeker weten, moeten we het niet
  doen, totdat we het wel zeker weten. Een verbod uitstellen, met grote risico’s, is onverantwoord.