Bijdrage Ener­gie­agenda: Meer grip op voortgang, minder vrij­blijvend

MME 29.08.2016, agendapunt 2.1: Statenvoostel Energieagenda 2016-2019

Voorzitter,

In de concept energieagenda zien wij mooie aanvullingen en verduidelijkingen ten opzichte van de eerdere versie. Er is een goed overzicht van het energiegebruik in Utrecht. Er is een relatie met bodemdaling en consumptie gelegd (al is die hier niet uitgewerkt), er is een goede uiteenzetting gemaakt van potenties voor energiebesparing en opwekking van duurzame energie. Ook zijn de rollen van de provincie goed uitgewerkt, is er een sturingsfilosofie uitgewerkt en is er gekozen voor energiebesparing als prioriteit nummer 1.

Maar we zijn er nog niet. We hadden de agenda graag ambitieuzer gezien, maar we willen vandaag vooral inzetten op twee bestuurlijke zorgpunten:

1. We zien graag toetsbare en heldere doelen;
2. We zien graag een goede controle op de voortgang.

Dit is waar PS de komende jaren op zal sturen, dus dat moet heel helder zijn. Daarnaast ondersteunen we de aandachtspunten van NMU en PCL zoals u ook heeft gemerkt tijdens onze eerdere bijdrage.

1. Heldere doelen. Hoofdstuk 3 heet ‘Wat willen we bereiken?’ Dan verwacht je heldere doelen. De doelen staan nu in H1, H3, H5 , en zelfs nog versleuteld in hoofdstuk 6. Ons verzoek is om in H3 alle doelen duidelijk op een rij te zetten.

Het begint met het centrale doel:

'In 2040 zijn wij klimaatneutraal in Utrecht' (H1). Dat doen we met:

• 30% Energiebesparing in 2020 (H6);
• Aardgasloze wijken in 2040 (H3);
• 70% Energiebesparing in maatschappelijk vastgoed, retail en industrie in 2040 (H3);
• 10% Duurzame energie in 2020 (H4);
• 65,5 MW windenergie in 2020 (H3).

Wij zien graag deze genoemde doelen terug in een handig overzicht in H3. En we zien graag een onderverdeling van energiebesparing in 3 categorieën, waarmee we aansluiten bij de opsomming in H2 en de strategie in H4, namelijk:

• Woningen;
• Maatschapelijk vastgoed, kantoren en retail;
• Verkeer, landbouw en industrie.

Al deze doelen kan je goed vertalen naar indicatoren in H6, maar dan wel graag cumulatief, inclusief het jaar 2020. Hier kunnen we dan als PS op sturen de komende jaren.

In het statenvoorstel staat nu een doelstelling van 5% duurzame energie in 2020. Dat is opnieuw een afzwakking van een eerder afgesproken doelstelling van 10% duurzame energie 2020 zoals in de aangenomen GL motie van december 2015. Bovendien staat er in de conceptagenda op pagina 16 dat we gaan voor 10% duurzame energie in 2020, ook als hiervoor moeilijke keuzes van de provincie nodig zijn. Wij zouden willen vasthouden aan de 10%. Als je hiervan wilt afwijken, dan moet je dat op zijn minst uitleggen in de agenda.

De sturingsfilosofie is nu vooral gebaseerd op vrijwilligheid en verleiden. Zelfs de rol van het bevoegd gezag in H4 gaat over adviseren over mogelijkheden. De gedeputeerde heeft eerdere aangegeven dat geen enkel bedrijf was gecontroleerd op energiebesparingsdoelen door VTH. Wij verwachten in Hoofdstuk 5 ook maatregelen op het gebied van handhaving vanuit bestaande wetgeving en het principe: de vervuiler betaalt!

Het hoeft niet allemaal lief en aardig. De Provincie is ook gewoon bevoegd gezag. De rechter heeft de staat verplicht om voortgang te maken met het klimaatakkoord n.a.v. een zaak die was aangespannen door Urgenda. Wellicht kan de provincie hiermee, behalve naar bedrijven en landbouw, ook druk uitoefenen op gemeenten om heldere energiedoelen te formuleren en te realiseren. Dit sluit aan bij de door de heer Bakker aan ons gemailde ideeën om ook minder vrijblijvend op te treden naar particulieren.

2. Goede controle op de voortgang. Energietransitie is een belangrijk dossier waarin de provincie Utrecht al jaren achterop loopt. We zitten helemaal onderaan als het gaat om winning van duurzame energie, en Utrecht investeert het minste van alle provincies. 2 miljoen per jaar t/m 2020, met zelfs nog een aantal voorbehouden, is echt te weinig om onze doelen te realiseren. U geeft zelf aan in H3.4 dat 4 miljard nodig is voor 2023. Om je een idee te geven van onze jaarlijkse opgave: Als we alle 50.000 nul-op-de-meter woningen in 1 jaar realiseren, dan hebben we nog maar voor de helft aan onze energie bespaardoelstelling van dat specifieke jaar voldaan! Wij verwachten niet dat met het huidige budget de doelstellingen op het gebied van energiebesparing en energie opwekking gehaald worden. PS moet juist toezien op de realisatie van de afgesproken doelen. We willen daarom graag een jaarlijks moment afspreken waarop we de enegrietransitie doelen beoordelen. En als blijkt dat we de doelen niet halen dan moeten we nagaan wat financieel of anderszins nodig is om de doelen wel te halen en niet de doelen weer naar beneden bijstellen.

Voorzitter, dit was mijn bijdrage. Ik dank u wel.

Anjo Travaille

Commissielid Statenfractie Partij voor de Dieren Utrecht