Bijdrage vierde duidings­debat

Vanuit PvdD complimenten voor de doortastende en prettige manier waarop de 2 verkenners deze fase hebben gefaciliteerd. Dat betekent niet dat PvdD blij is met het gegeven advies.

Het advies is om vijf gevestigde maar zeer verschillende partijen te laten onderzoeken of een coalitie mogelijk is. We staan in Utrecht voor misschien wel de grootste transities van onze generatie. En in Utrecht ligt nu het voorstel voor een coalitie van vijf partijen die de afgelopen 8 jaar allen stevig in een coalitie zaten, vijf partijen waarvan er niet één ook maar 1 zetel heeft gewonnen, vijf partijen die samen 5 zetels verloren. Er zit geen enkele nieuwe transitie partij bij waar de kiezers zich positief over hebben uitgesproken zoals BBB, Volt en PvdD.

Wij vragen ons af of dit PU verder gaat helpen. Wij zien twee hindernissen:

1. Wij verwachten niet dat CDA en VVD een echte oplossingen kunnen bieden voor landbouwtransitie, natuurverlies en wonen.
2. Wij verwachten dat de drie groen progressieve partijen + twee rechtse conservatieve partijen elkaar in een houdgreep gaan houden en niet kunnen komen met fundamentele oplossingen.

Ad 1. Toegegeven, PU heeft niet de makkelijkste verkiezingsuitslag om snel een daadkrachtige coalitie samen te stellen. Maar op 6 april hebben wij al aangegeven dat wij het niet logisch vinden dat VVD en CDA aan het stuur worden gezet, immers:

We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them (Einstein).

CDA en VVD hebben sinds 2002, Balkenende I (met de LPF), de lijnen uitgezet in Nederland. De achteruitgang van de natuur, de doodlopende weg voor boeren inclusief PAS systeem en innovaties die niet werken en grote schulden voor boeren hebben opgeleverd, biodiversiteitsverlies in NL gaat sneller dan in Afrika en de woningcrisis zijn de resultaten. Hoe geloofwaardig is het dat deze partijen het nu ineens gaan oplossen?

Vanmorgen in het debat over de Europese vlag benadrukte de heer Westerlaken van het CDA nog dat het EU beleid succesvol is geweest, want er was de afgelopen jaren een goed inkomen voor de boeren. Maar dat is natuurlijk niet het doel van landbouw. Net zo als het doel van medische zorg niet is dat artsen een goed inkomen hebben.

Aan CDA en VVD stellen wij daarom de vraag of zij echt willen breken met het in het verleden door CDA en VVD gevoerde beleid op het gebied van landbouw, natuur en woningbouw.

Ad. 2. Dan dat tweede punt. We hebben te maken met grote complexe opgaven m.b.t. landbouwtransitie, natuur, wonen en energie. De VVD heeft landbouwtransitie en natuur niet in de top 5 van prioriteiten genoemd. CDA wil niet in een coalitie met PvdD omdat het CDA nooit doelstellingen wil afspreken over minder landbouwdieren. CDA wil vooral vasthouden aan innovaties in de landbouw. Gaat het CDA er dan wel uitkomen met D66 en andere groene partijen die een echte landbouwtransitie willen? Hoe verwachten D66 GL en PvdA met deze coalitie de transities in te zetten?

De heer Vermeulen gaf al aan dat de volgende stap is om te kijken of het inhoudelijk ook mogelijk is om een coalitie te maken.

Veelzeggend is dat de verkenners in hun voorbereidende vragen de 9 fracties hebben gevraagd om kernwaarden en een kernboodschap voor de nieuwe coalitie. In het eindverslag staat geen kernwaarde of kernboodschap. Misschien is het veelzeggend dat het kennelijk niet gelukt is om van GL PvdA D66 VVD en CDA een gezamenlijke richting of kernboodschap te vinden. Wij zijn bang dat deze 5 partijen elkaar 4 jaar lang in een houdgreep vasthouden en dat PU stilstaat, juist nu echte transities nodig zijn.

Vervolg

Gelukkig hebben de staten in 2023 tot nu toe altijd iets anders gedaan dan de verkenners hebben geadviseerd. Dat zeg ik overigens met respect voor de goede analyses en gespreksbegeleiding van o.a. de heren Vermeulen en Van Eijk. Wij zijn benieuwd naar de volgende stap en hebben nog steeds hoop op een meer progressieve en groene coalitie. Dat kan bijvoorbeeld met partijen zoals CU, Volt en met of zonder PvdD, in plaats van het CDA.