Bijdrage SV Jaar­stukken 2022

Voorzitter,

Programma 4 Energietransitie

Allereerst is het goed om te zien dat de provincie inzet op energiebesparing. Immer, de meest duurzame energie is de energie die je niet gebruikt. Ik las onder de eerste prestatie-indicator op pagina 116, dat het aantal wijkgerichte aanpakken voor isolatie en de warmtetransitie achter is gebleven bij de ambitie, voornamelijk wegens capaciteitsgebrek bij gemeenten. Is dit een kwestie van personeelstekort, is mijn vraag hierbij aan de gedeputeerde. En kan ons wellicht schriftelijk een overzicht van de lopende wijkaanpakken toegezonden worden?

Verder is het goed om te zien hoe de provincie inzet op zonnepanelen boven carpoolplaatsen. De pilotfase wordt zelfs overgeslagen en alle potentieel geschikte locaties zullen worden voorzien van zonnepanelen. Dit is het soort daadkracht dat we nodig hebben! Uit interesse zou ik graag meer inzicht verkrijgen in de locaties en om hoeveel zonnepanelen dan wel opwekpotentie het gaat. Als het mogelijk is daar een overzicht van te krijgen, graag. Ook ben ik benieuwd naar de potentie van de elektriciteitsinfrastructuur van het OV-net om de netcongestie aan te pakken.

Programma 5 Bereikbaarheid I – Algemeen

De afgelopen tijd verschenen een aantal nieuwsberichten dat het aantal slachtoffers in het verkeer toeneemt. Vooral fietsers en ouderen zijn relatief vaker betrokken met een ongeluk met letsel of de dood tot gevolg. Dit lezen we ook terug in het onderzoek ‘De Utrechtse Staat van de Verkeersveiligheid 2023’, uitgevoerd door het SWOV en terug te vinden onder agendapunt 12. Het hierbij behorende beleidsdoel is Beleidsdoel 5.4 ‘Het aantal verkeersdoden en ernstig gewonden is laag’. De vele groene bolletjes in het overzicht op pagina 134 van de Jaarrekening geven de indruk dat de ontwikkelingen op dit beleidsterrein de goede kant op gaan. Maar zoomen we in op de subdoelen en leggen we het rapport ‘De Utrechtse Staat van de Verkeersveiligheid 2023’ ernaast, dan vallen een aantal zaken op.
Zo stelt het college op pagina 155 van de Jaarrekening, dat “Het aantal verkeersdoden in onze provincie nam af van 38 doden in 2021 naar 33 doden in 2022.” Terwijl in het rapport van SWOV staat dat er in 2021 47 doden in het Utrechtse verkeer vielen, de cijfers voor 2022 “waarschijnlijk overeenkomen met eerdere jaren” en er over de afgelopen jaren geen significante ontwikkeling plaats vindt in het aantal verkeersdoden. Ook als het gaat over het aantal gewonden, zien we een flink verschil tussen de cijfers uit de Jaarrekening enerzijds en het SWOV-rapport anderzijds. Wellicht is dit een definitiekwestie, maar ook gezien eerder genoemde nieuwsberichten is het duidelijk dat het aantal slachtoffers in het verkeer in ieder geval niet afneemt. De coalitieambitie om tot een dalende trend in het aantal slachtoffers te komen, lijkt dus niet te zijn gehaald, terwijl de groene indicatoren in de Jaarrekening ons anders willen doen geloven. Ik twijfel niet aan de goede bedoelingen en inzet van de betrokkenen om de verkeersveiligheid te verbeteren, maar als ik deze trends zie, maak ik mij toch zorgen.
Ook als het gaat om het aantal aanrijdingen met in de natuur levende dieren, zijn de cijfers nog te hoog wat ons betreft. We lezen bijvoorbeeld dat het voorbereiden en realiseren van faunapassages vertraging heeft opgelopen, wegens uiteenlopende redenen. Mijn vraag hierbij is of daar in 2023 inmiddels positieve ontwikkelingen op hebben plaats gevonden of zijn te verwachten. Anders vragen die ik hierbij heb aan de gedeputeerde is in hoeverre het plaatsen van tijdelijke waarschuwingsborden helpt om het aantal aanrijdingen te verminderen en of er op trajecten met relatief veel aanrijdingen al snelheidsverlagingen voor het verkeer zijn getroffen.

Programma 6 Bereikbaarheid II – Openbaar vervoer

Het openbaar vervoer blijft een zorgenkindje, zo zien we ook terug in de Jaarstukken. De opbrengsten door reizigersinkomsten bleven in 2022 als gevolg van corona nog achter. Gelukkig sprong de overheid tijdelijk bij in de vorm van de Beschikbaarheidsvergoeding OV, maar die regeling werd in 2023 niet voortgezet. Hoewel de reizigers langzaamaan weer terug het OV in komen, blijven de aantallen nog wel flink achter, vergeleken met voor corona. En dus de inkomsten voor vervoerders ook. Tel daarbij op dat het verloop, verzuim en personeelstekort bij vervoerders ervoor zorgen dat de dienstregeling afgeschaald blijft en er regelmatig ritten uitvallen, maakt dit dat het OV nog niet erg aantrekkelijk is als alternatief voor bijvoorbeeld de auto. Hierdoor kan, zoals wél beweerd wordt in de Jaarrekening op pagina 179, het vervoeraanbod niet op peil blijven, ondanks de verlenging van de concessies en de hiervoor beschikbaar gestelde extra middelen. De afschaling mag dan tijdelijk genoemd worden, maar hoe langer dit duurt, hoe meer het de ambities rondom OV in de weg gaat zitten.

Tot slot voorzitter, een kort afsluitend pleidooi in het kader van leesbaarheid, dat ik in de vorige Statenperiode ook al eens heb gedaan: ik zou voortaan graag bij dit soort financiële stukken een verklarende begrippenlijst toegevoegd zien worden met de belangrijkste (economische) termen. Niet iedereen is even goed bekend met economische vaktaal. Een dergelijk geheugensteuntje kan de leesbaarheid van dit soort documenten nog een stapje in de goede richting helpen.

Dank u wel.