Toeps­praak Waterplan

Met het voorliggende Waterplan stelt de provincie de kaders voor het bereiken van de KRW-doelen. De visstand is één van de biologische kwaliteitsparameters van de KRW. Het opheffen van barrières en het herstel van leefgebieden zijn belangrijke maatregelen voor een gezonde visstand. De barrières worden gevormd door onder meer sluizen, stuwen en gemalen. Gemalen kunnen vissen zelfs doden of verwonden. Niet alleen de beperking van migratie is een probleem, ook het dierenwelzijn is gediend met het oplossen van het knelpunt. Ik mis zowel dierenwelzijn als de vismigratie in het Waterplan. De provincies Noord-Holland en Zuid-Holland hebben wel aandacht besteed aan vismigratie in hun waterplan. Onze fractie is van mening dat ook de provincie Utrecht haar verantwoordelijkheid dient te nemen voor de vismigratie. De pompen die Nederland droog houden versnipperen jaarlijks miljoenen levende vissen. De pompen zijn noodzakelijk, maar het dierenleed is dat niet. In dit waterplan dient een eind te worden gemaakt aan visonvriendelijke sluizen, stuwen en gemalen. De waterschappen moeten weten waar ze aan toe zijn en kaders hiervoor zijn nodig: geen visonvriendelijke gemalen erbij en bij vervanging moet rekening gehouden worden met vismigratie.
Wij willen dan ook het volgende amendement indienen mede namens …..:
I. Aansluitend aan onderdeel 1 van het besluit wordt toegevoegd de volgende tekst:
“, met dien verstande dat aan hoofdstuk 12 (Water voor Natuur) van het ontwerp-Waterplan wordt toegevoegd:

Vismigratie

Maatschappelijke opgave
De visstand is één van de belangrijkste biologische kwaliteitsparameters van de KRW. Het opheffen van barrières (gevormd door kunstwerken zoals sluizen, stuwen en gemalen) en het herstel van leefgebieden zijn belangrijke maatregelen voor een gezonde visstand. Gemalen vormen een barrière en kunnen tevens vissen doden of verwonden. Niet alleen de beperking van migratie is een probleem, ook het dierenwelzijn is gediend met het oplossen van deze knelpunten.

Doelstellingen 2010-2015
Wij starten met het opheffen van de vismigratieknelpunten, conform de planning van het vervangingsprogramma van kunstwerken. Wanneer aanleg van nieuwe kunstwerken onvermijdelijk is, worden deze zodanig ingericht dat vissen ze in beide richtingen optimaal kunnen passeren. Bij elke renovatie van waterstaatkundige werken, waterkrachtcentrales en andere barrières wordt beoordeeld of een migratievoorziening noodzakelijk is. Wanneer er vismigratieknelpunten zijn waarbij het kunstwerk voorlopig niet wordt vervangen en de aard van het achterliggende leefgebied en visstand dat vereisen, wordt het vismigratieknelpunt tot renovatie of vervanging voorzien van een tijdelijke migratievoorziening. Bij het verbeteren van de vismigratie mogen geen significant negatieve effecten op de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebieden optreden.”

Waterparels
Een ander zorgpunt is wat ons betreft het feit dat de waterparels in zijn geheel niet benoemd zijn in het Waterplan. Dit is verbazingwekkend, aangezien de provincie samen met maatschappelijke partners rond waterparels een uitgebreid voortraject van enkele jaren heeft doorlopen om ze te identificeren en duiden. Maatschappelijke partners hebben daar zeer veel uren ingestoken. Het abrupt afbreken daarvan is niet chique.
Gedeputeerde Binnekamp heeft als bezwaar tegen het opnemen van de waterparels de kosten naar voren gebracht. Die worden echter niet hoger door de selectie als waterparel. De kosten zijn in feite al ingeboekt met de begrenzing van de EHS, de TOP en de Natura2000 en vloeien voort uit het bestaande beleid. Daar is juist vaak het probleem dat de beschikbare gelden niet worden uitgegeven omdat de gebiedsdoelen te globaal zijn en er geen concrete maatregelen zijn uitgewerkt. Bij de waterparels is er wel een goed beeld wat mogelijk en gewenst is. Je laat dus geld liggen als je hier de maatregelen niet neemt. Bovendien betalen waterschappen en vaak ook de eigenaren/terreinbeheerders mee en kun je zoeken naar aanvullende financiering. Het is zonde als je de voorinvesteringen die de afgelopen jaren in de waterparels zijn gepleegd met de inventarisaties en de vaststelling van de maatregelenpakketten in het water gooit door er geen vervolg aan te geven. Bovendien zijn de kosten relatief laag en de haalbaarheid hoog vanwege eigenaren die mee willen werken.
Een andere reden die de heer Binnekamp aanvoerde voor het niet benoemen van de waterparels, is dat de waterparels voldoende geborgd worden door Natura2000 of EHS. Het aantal geselecteerde parels dat buiten EHS/N2000 ligt, is echter niet 1, zoals gedeputeerde Binnekamp aangaf, maar 6. En zelfs indien een waterparel via twee sporen zou worden aangepakt, dan leidt dat niet tot kostenverhoging. Een maatregel hoeft tenslotte maar één keer te worden uitgevoerd. De status van waterparel borgt de waterdoelen bovendien beter dan de status van EHS of Natura2000. Zeker de EHS-gebieden maar ook de N2000-gebieden zijn nl. vaak qua natuurdoelen slechts heel globaal uitgewerkt. In de EHS-gebieden geldt al helemaal dat daar meestal geen maatregelpakketten zijn die specifiek gericht zijn op de bescherming en verbetering van de waterkwaliteit/-ecologie. Wij dienen dan ook samen met GroenLinks het amendement in voor behoud van de waterparels.
Zonering
Waar geen aandacht voor is in het document, is zonering. Pleziervaart met grote boten en krachtige motoren kan schadelijk zijn voor de pas aangelegde natuurvriendelijke oevers en zij verstoren de flora en fauna. Daarom is een goede zonering van groot belang. Wanneer een gebied van zonering wordt voorzien, worden richtlijnen opgesteld wat voor activiteiten op specifieke plaatsen mogen of juist niet mogen worden uitgevoerd. Kan de gedeputeerde aangeven waarom dit niet is meegenomen in het Waterplan?
Onderzoek ipv maatregelen
Bij het doornemen vd KRW factsheets valt op dat onze waterlichamen met uitzondering van 4 waterlichamen biologisch niet in orde zullen zijn in 2015. Dit terwijl de KRW in principe eist dat de doelen in 2015 gehaald dienen te zijn. De komende periode ligt veel nadruk op slechts onderzoek en niet altijd op uitvoering van maatregelen. Er gaat veel goed werk verricht worden, maar er blijft ook veel werk liggen. Het maatregelenpakket van de waterschappen is ook vaak doorspekt met onzekerheden, zoals vrijwilligheid bij grondverwerving en afhankelijkheid van Rijksbeleid (bijv. diffuse bronnen). Wij vragen aan GS een sterke rol als regisseur en toezichthouder op uitvoering en resultaat.
Resultaatsplicht
Meerdere keren komen wij in het PWP tegen dat er een resultaatsplicht rust op het maatregelenpakket. Wij willen nogmaals benadrukken dat dit juridisch niet juist is. De resultaatsverplichting rust op de doelen zelf, het maatregelenpakket is faciliterend hierin.