Toespraak lucht­vaartnota

In de oplegger voor de Luchtvaartnota staat: door in de Luchtvaartnota expliciet de afstandseis van 500 meter tot woonbebouwing op te nemen wordt de vestiging van een helihaven in de gemeente Utrecht nagenoeg onmogelijk. Wat een fijne geruststellende woorden. Maar weinig geruststellend voor de rest van de provincie lijkt mij. Juist het feit dat enkel de gemeente Utrecht genoemd wordt, doet vermoeden dat de rest van de gemeenten voldoende mogelijkheden hebben voor de vestiging van een helihaven. Sterker nog: het woordje nagenoeg impliceert dat het zeker ook niet uitgesloten is dat er in de gemeente Utrecht toch nog een helihaven gevestigd wordt.

Is het erg dat er ergens een helihaven gevestigd wordt? Nog afgezien van het feit dat het een weinig duurzaam vervoermiddel is, kan de geluidshinder al voldoende reden zijn om er vanaf te zien. Op 500 meter afstand is de geluidshinder niet zo’n probleem. De gedeputeerde ging er vanuit dat helikopters volledig verticaal opstijgen en dan op dusdanig grote hoogte verder vliegen dat er geen hinder ervaren zal worden. Helaas, dat is niet het geval. Uit veiligheidsoverwegingen stijgen helikopters met een hellingshoek van een aantal graden waardoor zij vele kilometers af moeten leggen alvorens kruishoogte te bereiken. Al die tijd kunnen zij dus op kortere afstand dan 500 meter van de bebouwing vliegen. Sterker nog: de minimale kruishoogte boven bebouwing is 300 meter en daarbuiten 150 meter. De horizontale geluidsoverlast mag dan wel grotendeels verholpen zijn met de 500 meter eis, maar de verticale geluidsoverlast dus geenszins. De oorspronkelijke versie van de Luchtvaartnota, zoals deze de inspraak inging, bevatte de volgende eis:
“Piekgeluiden bij geluidgevoelige bestemmingen mogen
een maximale geluidbelasting ondervinden van 70 dB Lmax gedurende de dagperiode, 65 dB(A)
Lmax voor de avondperiode (19.00 – 23.00 uur) beoordeeld tot/vanaf kruishoogte.”
Helaas is deze eis uit de Luchtvaartnota verdwenen onder de vermelding dat er een uitgebreide afweging is gemaakt tussen het stellen van een grens die alleen op pieklawaai is gebaseerd of een afstandseis tot woningen. Maar waarom een of-of afweging? Waarom niet en-en? Overduidelijk is dat de beide eisen elkaar aanvullen en beter het welzijn van de bewoners van onze provincie waarborgen. Uit berekeningen met diverse typen heli’s blijken de piekbelastingen bij 300 meter vlieghoogte boven de piekbelastingen (65/70 dBa Lmax) uit te komen.
De gestelde Lden norm biedt helaas ook geen soelaas, aangezien het om een gewogen gemiddelde gaat en dit dus niets zegt over de piekbelasting. Bovendien is het nauwelijks meetbaar en handhaafbaar.
Niet alleen welzijnsoverwegingen, maar ook veiligheidsoverwegingen nopen in onze ogen tot het stellen van eisen wat betreft piekbelasting. Bij maneges en ruiterpaarden kunnen zeer onveilige situaties ontstaan, wanneer helikopters op lage hoogte overvliegen. Paarden zijn schrikachtige wezens en "vluchtwezens". Dat wil zeggen dat ze na een vroege detectie van een mogelijke predator heftig kunnen schrikken en dan direct wegrennen en dan pas omdraaien en kijken, zo geeft de Faculteit der Diergeneeskunde aan. Paarden hebben bovendien normaal "van boven" niets te vrezen en als er onverwacht dan toch een hoop herrie in de lucht is, dan kan dat makkelijk tot een heftige reactie leiden.
Om problemen in de toekomst te voorkomen, willen wij dan ook graag mede namens de SP, Mooi Utrecht en GroenLinks een motie en een amendement voorleggen.

Het dictum van de motie luidt:
Verzoeken het college van Gedeputeerde Staten om:
bij het rijk aangaande commerciële helivluchten te pleiten voor het instellen van een wettelijk minimum kruishoogte van 500 meter (1640ft) of lager mits hierbij de piekbelasting van 65 dB(A) op grondniveau niet overschreden wordt.
Het dictum van het amendement luidt:
Besluiten in de Ontwerp-Luchtvaartnota provincie Utrecht (bijlage 3) toe te voegen:
Op pagina 21 onder afwegingskader leefomgevingskwaliteit:
- Bij het voorgenomen gebruik mogen geluidsgevoelige bestemmingen een maximale geluidbelasting ondervinden van 65 dB(A) Lmax in de avond (19.00 – 23.00 uur) en 70 dB(A) overdag beoordeeld tot/ vanaf kruishoogte.


Tot slot heb ik nog een belangrijke vraag: wordt de beleidsnotitie waarin het beleid voor het tijdelijk en uitzonderlijk gebruik van niet aangewezen terreinen als start- of landingsplaats wordt uitgewerkt, nog aan PS voorgelegd? Het gaat hier om nieuw beleid, dus PS dienen hier kaders te stellen. Wij maken ons ernstig zorgen over de mogelijkheid die nu bestaat dat telkens op wisselende locaties toestemming voor incidenteel gebruik wordt gevraagd, zodat de aanvraag van een luchthavenbesluit of –regeling ontdoken kan worden en de bewoners van onze provincie met veel geluidsoverlast opgescheept worden.