Bijdrage Zomernota 2022

Voorzitter,

Na de commissiebehandeling is er wat ons betreft slechts één onderwerp dat we nog willen aanstippen. Ik was blij dat gedeputeerde Sterk tijdens de RGW-vergadering aangaf dat doelen en ambities overeind blijven, maar hoe realistisch is het dat we dat gaan halen? Dat is wat ons betreft wel een rode lijn. Laten we de kaderrichtlijn water (KRW) er eens bij pakken. In het coalitieakkoord kunnen we ook lezen dat het de ambitie is om de KRW-doelen in 2027 te halen. Prima ambitie, hoewel deze doelen al jaren eerder gehaald hadden moeten worden en ook de KRW eist dat ze in 2027 gehaald worden, dat terzijde, maar hoe realistisch is het dat we ze gaan halen? Ik was daarom blij met de bijzonder goede vraag van mevrouw Van Gilse van de VVD, die vrij vertaald vroeg of de onderbesteding niet gebruikt moest worden om extra inspanning te leveren richting de KRW-doelen. Waarom ik dat mede zo’n goede vraag vind, omdat ik deze vraag zo’n anderhalf jaar geleden zelf ook al heb gesteld. Dat was aan toenmalig gedeputeerde Bruins-Slot, die aangaf dat ze in december meer wist omdat dan de nieuwe stroomgebiedsplannen gereed zouden komen. Was er een extra inspanning nodig, dan zou ze bij de voorjaarsnota terugkomen bij de Staten. Kennelijk was dat niet nodig, want ze kwam er niet mee. Inmiddels zijn we een behoorlijke tijd verder, en ik hoor gedeputeerde Sterk zo ongeveer hetzelfde zeggen. Ook zij parkeert de vraag van mevrouw Gilse door te zeggen dat er een tussenevaluatie komt in 2024 en dat er dan eventueel aanvullende maatregelen komen. En o ja, alles ligt nu stil door de stikstofproblematiek.

Voorzitter, staat u mij maar enige achterdocht toe in deze. Gemakshalve wordt namelijk voorbij gegaan aan het feit dat 2027 al uitstel is voor het halen van doelen. We begonnen in 2009 en 2027 is al de derde KRW-termijn. Daarnaast geeft de gedeputeerde aan, ik citeer, “Ik denk dat de maatregelen van het waterschap toereikend zijn voor de doelen. De nutriënten moeten wel omlaag”. Met dit laatste kan ik inderdaad instemmen, met het eerste helaas niet. Als ik namelijk het maatregelpakket van HDSR beschouw, het waterschap dat het grootste deel van onze provincie afdekt, dan kan ik die ongeveer onderverdelen in tien sporen. Vier van deze tien sporen blijven echter hangen in een onderzoekje hier en een pilotje daar. Mijns inziens gaan we daar de wereld niet mee veranderen. In 2009 konden we in het Provinciaal Waterplan, deelplan KRW, zien dat geen enkel oppervlaktewaterlichaam in onze provincie op orde was. Ik durf hier wel te stellen dat dat 13 jaar later en 2 planperiodes verder nog steeds zo is. Geen enkel waterlichaam in onze provincie zal bijvoorbeeld in ecologisch opzicht een groen bolletje scoren.

Met betrekking tot de nutriënten heeft de gedeputeerde gelijk, maar zijn we helaas ook van Rijksbeleid afhankelijk. Ik hoop dus dat de gedeputeerde aan bestuurlijke tafels in deze een stevig geluid gaat laten horen. Over datzelfde Rijk gesproken, minister Harbers liet onlangs nog aan de Kamer weten dat Nederland de Europese doelen, die binnen vijf jaar bereikt moeten worden, waarschijnlijk niet gaat halen en dat dat straks "potentieel ingrijpende gevolgen" kan hebben voor projecten en besluiten. Volgens Harbers dreigen niet alleen Europese boetes, maar kunnen ook projecten en ontwikkelingen in de knel komen. Tevens geeft de minister aan dat er op dit moment bijna geen enkel Nederlands water is dat aan alle eisen voldoet. De waterkwaliteit is de afgelopen tijd erg achteruit gegaan en minister Harbers voorziet dat Nederland zijn zaak niet op tijd op orde heeft. Hij spreekt van een "stevige uitdaging". Tja, als onze gedeputeerde dan 2 dikke groene bolletjes neerzet met betrekking tot het halen van de KRW-doelen voor oppervlaktewater in 2027, dan snapt u nu vast wel mijn twijfel voorzitter.

Voorzitter, mijn gewaardeerd collega Chris Westerlaken heeft al tijden lang een weddenschap staan om een fles wijn met betrekking tot de Omgevingswet. Als u mij toestaat voorzitter, wil ik er ook een Chris Westerlakentje tegenaan gooien. Ik durf de weddenschap met de gedeputeerde om een goede fles wijn wel aan te gaan dat in 2027 de KRW-doelen niet behaald zijn. Uiteraard voorzitter, want zo ben ik dan ook wel weer, mag ze dan meehelpen hem leeg te drinken en gaan we met een glas in ons hand in gesprek, waar we de afgelopen jaren nog bij hadden kunnen sturen.

Mijn oproep aan de gedeputeerde is dan ook om niet weer te wachten tot 2024, maar om de urgentie te onderkennen en om extra inspanning te gaan verrichten. Om hoeveel geld dat bijvoorbeeld zou moeten gaan? Als statenlid is dat onmogelijk om te zeggen, dat moet bestuurlijk bepaald worden. Daar komt bij dat water in dit huis een ondergeschoven kindje is, als statenlid is het moeilijk het overzicht te behouden. Vandaar deze keer ook eens mijn focus op dit onderwerp. We hebben een commissie die heet Ruimte, Groen en Water, maar hoe vaak zijn wij als statenleden nu in gesprek met elkaar over water, over waterdoelen? We hebben de herijkte KRW-doelen een tijdje terug vastgesteld. Maar is er iemand in deze zaal die weet wat we nou eigenlijk vastgesteld hebben? Mijn mening: als statenleden worden we veel te weinig meegenomen in het waterdossier. Voorzitter, ook dat mag u als een oproep beschouwen.

Voorzitter, ik had ook kunnen mopperen over de Groene Contour, maar hoe ik over administratieve trucs in deze denk, mag u inmiddels welbekend zijn. Laten we dit zeggen: oud staatssecretaris Bleker zit nog steeds glimlachend achterover geleund een dikke sigaar te roken en instemmend mee te kijken hoe het zogenaamde Akkoord van Utrecht ten opzichte van zijn catastrofale bezuinigingen voor de natuur nog steeds een luchtballon is.

Dank u wel.