Amen­dement Ambitie 4 Prio­riteer systeem­in­no­vaties - Verworpen

Provinciale Staten van Utrecht vergaderen op 5 februari 2025 en bespreken het SV Ambities landbouw en voedsel provincie Utrecht 2050.

Provinciale Staten besluiten:

Om de tekst in Kaderstellende notitie Ambities landbouw en voedsel Provincie Utrecht 2050, onder ambitie 4 (Innovatieve landbouw en voedselsector) op p.5 als volgt aan te passen (aanpassingen in groen):

“De landbouwsector gaat door met innoveren en dit kan bijdragen aan het halen van duurzaamheidsdoelen, klimaatadaptatie en dierenwelzijn. Provincie Utrecht prioriteert systeeminnovaties die bijdragen aan nieuwe vormen van duurzame, gezonde, biologische, natuurinclusieve voedselproductie, met korte ketens en een lokale en/of regionale afzetmarkt. Innovatie moet technisch, economisch, juridisch en maatschappelijk werken. De innovaties moeten wetenschappelijk of wettelijk geborgd worden voor een lange termijn en de ondernemer niet dwingen tot intensivering om de investering terug te kunnen verdienen. Stimuleren kan door pilots, kennisontwikkeling en -deling en met investeringssubsidies.”

Aanleiding:

Het Statenvoorstel Ambities Landbouw en voedsel Provincie Utrecht heeft als doel een visie te formuleren voor een duurzame toekomst in onze provincie. Daarvoor worden 10 ambities geformuleerd die deze visie ondersteunen.

In deze amendementen op de ambities maken wij een duidelijke keuze voor duurzame, biologische landbouw waarin geen plaats is voor dierenleed en waar voedsel geproduceerd wordt in harmonie met de natuur. De instrumenten die de Provincie heeft worden daarvoor ingezet (subsidies, kennis en deskundigheid, samenwerkingen/netwerken) en neemt de provincie de verantwoordelijkheid om deze ambitie te realiseren, niet alleen door te stimuleren en te faciliteren, maar ook door kaders en normen vast te stellen. 

Argumenten:

1. De urgentie om de problematiek in de landbouw aan te pakken wordt naarmate de tijd verstrijkt steeds groter. Dit blijkt uit de sterk verslechterde staat van de natuur en de vervuiling van onze leefomgeving door grote hoeveelheden aan mest en andere vervuilende stoffen. Gezaghebbende organisaties en wetenschappelijke instituten (zoals PBL, de WUR, Deltares en het RIVM) luiden keer op keer de noodklok en geven aan dat we per direct moeten gaan werken aan het terugdringen van uitstoot en vervuiling veroorzaakt door de intensieve landbouw in Nederland.^[1]

2. De jurisprudentie laat zien dat de Nederlandse overheden niet langer ingrijpende maatregelen voor zich uit kunnen schuiven. Natuur- en milieuorganisaties worden keer op keer in het gelijkgesteld door de rechter, zoals ook in de recente zaak die Greenpeace heeft aangespannen tegen het Rijk, waarin de rechter oordeelt dat de overheid te weinig heeft gedaan om stikstof te reduceren, per direct maatregelen moet nemen om de meest kwetsbare natuur te beschermen, en voor 31 december 2030 moet zorgen dat op de helft van de stikstofgevoelige natuur niet achteruitgaat – zoals wettelijk is vastgelegd.^[2]

3.  Ambities moeten dusdanig vormgegeven zijn dat ze een sterk kader bieden voor daadwerkelijke omslag en een reductie van stikstofuitstoot en andere vormen van vervuiling. De 10 ambities die nu ter besluitvorming voorliggen kunnen concreter en ambitieuzer geformuleerd worden. Zo wordt er bijvoorbeeld niet geprioriteerd als het gaat om het type bedrijven of het soort innovatie waar de provincie op wil inzetten, en wordt niet concreet gemaakt hoeveel procent van het landbouwareaal biologisch zal zijn in 2050. Met deze amendementen willen wij de doelen concreter en scherper maken, met oog op de zeer urgente opgaven in het kader van de verbetering van milieu, natuur, water, klimaat en leefomgeving. 

Toelichting amendement:

Ambitie 4:

In het ambitiestuk worden geen keuzes gemaakt ten aanzien van het type innovaties waarin de provincie wil investeren. Technologische oplossingen/innovaties om stikstofuitstoot en vervuiling te verminderen kosten veel geld en vragen grote investeringen van de boer, en hebben tot nog toe niet tot de verwachte resultaten geleid.^[3] Bovendien zijn deze technologische benaderingen niet gericht op systeemverandering in de landbouw, maar dragen bij aan verdere intensivering van de landbouw, ten koste van boeren die willen extensiveren en kleinschaliger willen werken. Daarom is het verstandig om middelen en instrumenten gericht in te zetten op die innovaties die wel bijdragen aan de beoogde doelen: een duurzame natuurinclusieve landbouw voor de lange termijn. Er zijn vele soorten innovaties, zoals systeeminnovaties, ook benoemd in de Kaderstellende notitie. Hier kan aan toegevoegd worden: ecologische innovaties (regeneratieve landbouw, agroforestry, circulaire landbouw), sociale innovaties (nieuwe samenwerkingsmodellen, korte ketens, boer-burgerinitiatieven, agrarische coöperaties) met daarbij horende nieuwe economische modellen.

Indiener(s)

Naam/namen en fractie/fracties

Jesseka Batteau, Partij voor de Dieren

^[1] https://nos.nl/collectie/13901/artikel/2510408-plannen-voor-natuur-stikstof-en-klimaat-onvoldoende-om-doelen-te-halen

^[2] https://www.bnr.nl/nieuws/duurzaamheid/10565321/rechter-doet-cruciale-uitspraak-in-stikstofzaak

^[3] https://www.volkskrant.nl/duurzaamheid-en-klimaat/onderzoek-stikstofprobleem-oplossen-met-alleen-innovatie-is-niet-realistisch~bdab2bb0/?referrer=https://www.bing.com/; https://www.nrc.nl/nieuws/2023/05/11/dreun-voor-het-rijk-technische-innovaties-die-stikstof-moeten-reduceren-werken-onvoldoende-a4164516