Schrif­te­lijke vragen Blus­oe­fe­ningen in het broed­seizoen


Mede ingediend met SP

Indiendatum: 10 mrt. 2025

De afgelopen week verschenen in de media diverse berichten over de gehouden blusoefeningen met Chinook-helikopters rond de Eem,  waaronder een kritisch interview met de Stichting Behoud de Eemvallei (SBDE). De SP en de PvdD zijn net als de stichting verbaasd over het moment waarop de oefeningen zijn gehouden, midden in het broedseizoen voor weidevogels. Verstoring daarvan is volgens de Omgevingswet verboden en bovendien geeft de Provincie een ruime subsidie van 1 miljoen euro uit om de weidevogels te beschermen in het gebied. De Provincie is bevoegd gezag en kan dit soort verstoringen verbieden, maar heeft dat in dit geval niet gedaan. Reden voor de stichting om een milieuklacht in te dienen bij de RUD. Voor de SP en de PvdD is een en ander aanleiding voor de volgende vragen.

1.           Heeft GS kennis genomen van de berichtgeving rond de blusoefeningen?

Antwoord: Ja, wij hebben kennisgenomen van de berichtgeving rond de blusoefening.

2.          Wat vindt GS ervan dat de oefeningen hebben plaatsgevonden in het broedseizoen en hoe verhoudt zich dit tot het beleid van de Provincie voor bescherming van de weidevogels?

Antwoord: In dit specifieke geval gaat het om een flora- en fauna-activiteit die te maken heeft met het gebruik van militaire terreinen, maar ook militaire activiteiten buiten die terreinen. Deze zijn aangewezen als activiteiten van nationaal belang waarvoor de minister Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur bevoegd is (art. 4.12 van het Omgevingsbesluit, specifiek lid 2 onder a sub 3 en lid 2 onder d). 2 van 3 Bij deze beantwoording is een uitgebreide toelichting (zie bijlage bevoegdheidsverdeling omgevingsvergunningen tussen provincie en andere bestuursorganen en bijlagen) bijgevoegd met uitleg over de bevoegdheidsverdeling bij activiteiten waar natuurwaarden betrokken zijn, zoals bij militaire oefeningen. Doordat GS wel bevoegd gezag is voor flora-en fauna-activiteiten die geen nationaal belang hebben, kijkt de RUD in het gebied naar de aanwezigheid van broedparen. Voordat de melding van Stichting Behoud de Eemvallei (SBDE) is gedaan, is de RUD op locatie geweest en er is in het gebied met behulp van een drone gekeken naar de aanwezigheid van broedparen, op beide momenten zijn geen broedparen aangetroffen. In het vervolg zullen we alerter zijn in de richting van het bevoegde gezag op het moment dat we een melding krijgen. Volgens de Omgevingswet heeft de provincie de taak om te zorgen voor het behoud of herstel van vogelsoorten die van nature in Nederland in het wild voorkomen en van hun leefgebieden. Dit is in overeenstemming met de internationaalrechtelijke verplichtingen uit de Vogelrichtlijn en betekent in algemene zin dat provincies ervoor moeten zorgen dat er geen verslechtering van de staat van instandhouding optreedt. De inzet voor weidevogels op grond van de internationale verplichtingen en het verrichten van (mogelijke) flora- en fauna-activiteiten (zoals de blusoefeningen) kunnen naast elkaar bestaan, zo lang de activiteiten worden verricht conform de geldende regelgeving. Voor het broedseizoen staat in de wet geen vaste periode genoemd waarop we kunnen handhaven.

3.           Heeft defensie een vergunning aangevraagd voor het uitvoeren van activiteiten in het kader van flora en fauna bij de Provincie Utrecht? Zo ja, is deze vergunning toegekend? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Nee, er is geen aanvraag bekend bij team Vergunningverlening Natuur. Ingeval er een aanvraag met onderbouwing zou zijn ingediend, dan is vergunningverlening door het bevoegd gezag in principe mogelijk. In dit geval is sprake van een wettelijk belang voor afgifte van de vergunning (noodzaak oefenen vanwege brandbestrijding), waarbij het bevoegd gezag de Minister is. Als de aanvraag bij de Provincie Utrecht zou zijn ingediend, dan hadden wij deze doorgeleid naar het correcte bevoegd gezag voor deze aanvraag.

4.          Waarom heeft de Provincie niet ingegrepen toen de verstoring plaatsvond en is dit überhaupt overwogen?

Antwoord: De bevoegdheid om in te grijpen ligt in dit geval bij de minister. Een toezichthouder van de RUD heeft naar aanleiding van de melding telefonisch contact gehad met de Stichting Behoud de Eemvallei (SBDE). In dit gesprek is uitgelegd dat er geen wettelijke periode is voor het broedseizoen van weidevogels in de Omgevingswet, maar algemeen wordt 15 maart als start van het seizoen aangehouden.

5.           Kan GS toezeggen dat in de toekomst dergelijke oefeningen niet meer zullen plaatsvinden in het broedseizoen en zo ja, welke stappen gaat GS daartoe zetten? Zo niet, waarom niet?

Antwoord: Nee, zoals aangegeven is de Minister hier het bevoegd gezag bij dergelijke oefeningen. Ook is er op grond van de Omgevingswetgeen vaste periode voor het broedseizoen, waarop gehandhaafd kan worden.

6.          Kan GS aangeven op welke manier contact wordt onderhouden met Defensie en Rijksvastgoed Dienst als het gaat om soortenbescherming en vergunningsplicht, graag met een specificatie van de ambtelijke afdelingen en de betrokkenheid bestuurlijke keten. Welke acties zijn door de RUD ondernomen of zullen ondernomen worden naar aanleiding van het handhavingsverzoek/milieuklacht van SBDE?

Antwoord: Vanuit team Vergunningverlening Natuur (VVN) of team Milieu (cluster VTH) is er geen overlegstructuur met Defensie of het Rijksvastgoedbedrijf, wel heeft team VVN incidenteel contact bij met het Rijksvastgoedbedrijf over voorgenomen handelingen, activiteiten, en ruimtelijke ingrepen, in relatie tot mogelijke overtreding van wettelijke verbodsbepalingen. Vanuit team Strategische ruimtelijke ontwikkeling en coördinatie (SRO) is er contact met Defensie voor beleidsmatige zaken, maar niet over concrete oefeningen. 


Indiener(s)    

Jan Breur, SP
Jesseka Batteau, Partij voor de Dieren

Indiendatum: 10 mrt. 2025
Antwoorddatum: 22 apr. 2025

De afgelopen week verschenen in de media diverse berichten over de gehouden blusoefeningen met Chinook-helikopters rond de Eem,  waaronder een kritisch interview met de Stichting Behoud de Eemvallei (SBDE). De SP en de PvdD zijn net als de stichting verbaasd over het moment waarop de oefeningen zijn gehouden, midden in het broedseizoen voor weidevogels. Verstoring daarvan is volgens de Omgevingswet verboden en bovendien geeft de Provincie een ruime subsidie van 1 miljoen euro uit om de weidevogels te beschermen in het gebied. De Provincie is bevoegd gezag en kan dit soort verstoringen verbieden, maar heeft dat in dit geval niet gedaan. Reden voor de stichting om een milieuklacht in te dienen bij de RUD. Voor de SP en de PvdD is een en ander aanleiding voor de volgende vragen.

1.           Heeft GS kennis genomen van de berichtgeving rond de blusoefeningen?

Antwoord: Ja, wij hebben kennisgenomen van de berichtgeving rond de blusoefening.

2.          Wat vindt GS ervan dat de oefeningen hebben plaatsgevonden in het broedseizoen en hoe verhoudt zich dit tot het beleid van de Provincie voor bescherming van de weidevogels?

Antwoord: In dit specifieke geval gaat het om een flora- en fauna-activiteit die te maken heeft met het gebruik van militaire terreinen, maar ook militaire activiteiten buiten die terreinen. Deze zijn aangewezen als activiteiten van nationaal belang waarvoor de minister Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur bevoegd is (art. 4.12 van het Omgevingsbesluit, specifiek lid 2 onder a sub 3 en lid 2 onder d). 2 van 3 Bij deze beantwoording is een uitgebreide toelichting (zie bijlage bevoegdheidsverdeling omgevingsvergunningen tussen provincie en andere bestuursorganen en bijlagen) bijgevoegd met uitleg over de bevoegdheidsverdeling bij activiteiten waar natuurwaarden betrokken zijn, zoals bij militaire oefeningen. Doordat GS wel bevoegd gezag is voor flora-en fauna-activiteiten die geen nationaal belang hebben, kijkt de RUD in het gebied naar de aanwezigheid van broedparen. Voordat de melding van Stichting Behoud de Eemvallei (SBDE) is gedaan, is de RUD op locatie geweest en er is in het gebied met behulp van een drone gekeken naar de aanwezigheid van broedparen, op beide momenten zijn geen broedparen aangetroffen. In het vervolg zullen we alerter zijn in de richting van het bevoegde gezag op het moment dat we een melding krijgen. Volgens de Omgevingswet heeft de provincie de taak om te zorgen voor het behoud of herstel van vogelsoorten die van nature in Nederland in het wild voorkomen en van hun leefgebieden. Dit is in overeenstemming met de internationaalrechtelijke verplichtingen uit de Vogelrichtlijn en betekent in algemene zin dat provincies ervoor moeten zorgen dat er geen verslechtering van de staat van instandhouding optreedt. De inzet voor weidevogels op grond van de internationale verplichtingen en het verrichten van (mogelijke) flora- en fauna-activiteiten (zoals de blusoefeningen) kunnen naast elkaar bestaan, zo lang de activiteiten worden verricht conform de geldende regelgeving. Voor het broedseizoen staat in de wet geen vaste periode genoemd waarop we kunnen handhaven.

3.           Heeft defensie een vergunning aangevraagd voor het uitvoeren van activiteiten in het kader van flora en fauna bij de Provincie Utrecht? Zo ja, is deze vergunning toegekend? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Nee, er is geen aanvraag bekend bij team Vergunningverlening Natuur. Ingeval er een aanvraag met onderbouwing zou zijn ingediend, dan is vergunningverlening door het bevoegd gezag in principe mogelijk. In dit geval is sprake van een wettelijk belang voor afgifte van de vergunning (noodzaak oefenen vanwege brandbestrijding), waarbij het bevoegd gezag de Minister is. Als de aanvraag bij de Provincie Utrecht zou zijn ingediend, dan hadden wij deze doorgeleid naar het correcte bevoegd gezag voor deze aanvraag.

4.          Waarom heeft de Provincie niet ingegrepen toen de verstoring plaatsvond en is dit überhaupt overwogen?

Antwoord: De bevoegdheid om in te grijpen ligt in dit geval bij de minister. Een toezichthouder van de RUD heeft naar aanleiding van de melding telefonisch contact gehad met de Stichting Behoud de Eemvallei (SBDE). In dit gesprek is uitgelegd dat er geen wettelijke periode is voor het broedseizoen van weidevogels in de Omgevingswet, maar algemeen wordt 15 maart als start van het seizoen aangehouden.

5.           Kan GS toezeggen dat in de toekomst dergelijke oefeningen niet meer zullen plaatsvinden in het broedseizoen en zo ja, welke stappen gaat GS daartoe zetten? Zo niet, waarom niet?

Antwoord: Nee, zoals aangegeven is de Minister hier het bevoegd gezag bij dergelijke oefeningen. Ook is er op grond van de Omgevingswetgeen vaste periode voor het broedseizoen, waarop gehandhaafd kan worden.

6.          Kan GS aangeven op welke manier contact wordt onderhouden met Defensie en Rijksvastgoed Dienst als het gaat om soortenbescherming en vergunningsplicht, graag met een specificatie van de ambtelijke afdelingen en de betrokkenheid bestuurlijke keten. Welke acties zijn door de RUD ondernomen of zullen ondernomen worden naar aanleiding van het handhavingsverzoek/milieuklacht van SBDE?

Antwoord: Vanuit team Vergunningverlening Natuur (VVN) of team Milieu (cluster VTH) is er geen overlegstructuur met Defensie of het Rijksvastgoedbedrijf, wel heeft team VVN incidenteel contact bij met het Rijksvastgoedbedrijf over voorgenomen handelingen, activiteiten, en ruimtelijke ingrepen, in relatie tot mogelijke overtreding van wettelijke verbodsbepalingen. Vanuit team Strategische ruimtelijke ontwikkeling en coördinatie (SRO) is er contact met Defensie voor beleidsmatige zaken, maar niet over concrete oefeningen. 


Indiener(s)    

Jan Breur, SP
Jesseka Batteau, Partij voor de Dieren

Interessant voor jou

Schriftelijke vragen Bescherming Soesterhoogveen

Lees verder

Actuele vragen Risico's natuurbranden in verband met militaire oefeningen

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer