Vragen over de rol van de provincie bij vuur­wer­­ke­ve­­ne­­menten

Indiendatum: dec. 2016
Antwoorddatum: 31 jan. 2017

Geacht College van Gedeputeerde Staten,

Toelichting

Vanuit de samenleving is sprake van een toenemende weerstand tegen het afsteken van vuurwerk.[1] Het Vuurwerkmanifest,[2] dat pleit voor een verbod op consumentenvuurwerk, is door meer dan 31.000 particulieren en 800 organisaties ondertekend. De belangrijkste kritiek op het afsteken van vuurwerk is dat de veiligheid en gezondheid voor mens en dier niet gegarandeerd kunnen worden.

Vuurwerkknallen en felle lichtflitsen verstoren gehouden en in het wild levende dieren.[3] Ook is het ontbranden van vuurwerk schadelijk voor het milieu. De vrijkomende gifdampen en zware metalen veroorzaken ernstige verontreinigingen van lucht, bodem en oppervlaktewater.[4]

Het Rijk reguleert het afsteken van consumentenvuurwerk door particulieren in de tijdsmarge van de jaarwisseling. Er is echter ook een belangrijke rol voor de provincie weggelegd. Gedeputeerde Staten zijn namelijk verantwoordelijk voor de meldingen en aanvragen voor toestemming voor het afsteken van vuurwerk buiten de jaarwisseling om. Zo geeft de RUD aan dat de provincie Utrecht in 2015 maar lieft 65 meldingen voor het afsteken van vuurwerk heeft ontvangen en 18 ontbrandingstoestemmingen heeft verleend, verspreid over het gehele jaar en sommige daarvan geldend voor meerdere dagen.

Naar aanleiding van het voorgaande heeft de fractie van de Partij voor de Dieren de volgende vragen:

1. Hoeveel ontbrandingstoestemmingen heeft de provincie in de jaren 2013, 2014, 2015 en 2016 verleend en hoeveel ontbrandingsmeldingen heeft zij in die jaren verwerkt?

Antwoord:

2013: 64 meldingen en 35 ontbrandingstoestemmingen;

2014: 47 meldingen en 26 ontbrandingstoestemmingen;

2015: 74 meldingen en 25 ontbrandingstoestemmingen;

2016: 68 meldingen en 20 ontbrandingstoestemmingen;

P.S. Volledigheidshalve wijzen wij er op dat het bij de aan het slot van de toelichting genoemde meerdaagse meldingen uitsluitend om binnenvuurwerk gaat.

2. Werd op basis van deze aanvragen voor ontbrandingstoestemmingen en meldingen weleens een toestemming geweigerd of een melding negatief beantwoord? Zo ja, op welke gronden en zo nee, waarom niet?

Antwoord: In het (nabije) verleden hebben wij inderdaad wel aanvragen voor ontbrandingstoestemming geweigerd. Redenen waren o.a. het te laat indienen van een aanvraag, de ligging van de afsteeklocatie in bijvoorbeeld een stiltegebied en/of een verklaring van bedenkingen van Burgemeester en Wethouders van de betreffende gemeente. Ook is het voorgekomen dat afsteeklocaties vanwege de ligging in een stiltegebied op ons voorstel zijn verplaatst naar een veel minder geluidgevoelige locatie. Soms is een voorgenomen afsteeklocatie gelegen in of nabij een Natura 2000-gebied. In zulke situaties wint de Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht standaard altijd advies en/of nadere informatie bij ons in. Wij toetsen de effecten van vuurwerkevenementen op basis van het Alterra rapport 2347 'Vuurwerk & vogels provincie Utrecht' aan de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebieden. In enkele gevallen is afgezien van het afsteken van vuurwerk of is de afsteeklocatie verplaatst.

De RUD treedt voor de provincie op als handhaver en controleert derhalve op het naleven van de regels, voorwaarden en eisen die verbonden zijn aan de zogenoemde ontbrandingsmeldingen en ontbrandingstoestemmingen.

3. Hoe vaak en op welke wijze vindt er controle plaats op het naleven van regels en beperkingen die van toepassing zijn op het afsteken van vuurwerk waarvoor de provincie toestemming heeft verleend of een melding heeft verwerkt?

Antwoord: Alle evenementen waarvoor een melding is afgehandeld of een ontbrandingstoestemming is afgegeven, worden gecontroleerd. Het streven is waar fysiek mogelijk alle fasen van het evenement te controleren (dus zowel bij de opbouw, het afsteken, als het opruimen van het geheel).

4. Hoe vaak zijn er constateringen gedaan van het gebruik van illegaal vuurwerk?

Antwoord: Al het bij een evenement toegepast vuurwerk moet voldoen aan landelijk gestelde eisen. Er is tot op heden in het Utrechtse bij vuurwerkevenementen nog nooit illegaal vuurwerk aangetroffen. Wel worden incidenteel klachten ontvangen over illegaal afgestoken vuurwerk. Het gaat dan veelal om vuurwerk dat, buiten de jaarwisseling om, wordt afgestoken door niet bevoegde personen tijdens bruiloften e.d. Bij enkele van deze klachten hebben wij, op basis van beschikbare beelden, het vermoeden dat het illegaal vuurwerk betreft, dat officieel niet in Nederland is toegestaan.

5. Op de webpagina van de RUD staat niet aangegeven dat het afsteken van vuurwerk in stiltegebieden of gedurende het broedseizoen in Natura 2000-gebieden verboden is.[5] Bent u bereid om deze bestaande beperkingen in de website te verwerken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: In het Beleidskader Wet natuurbescherming hebben wij aangegeven dat het afsteken van vuurwerk in het broedseizoen niet is toegestaan in een Natura 2000-gebied, voor zover het een Vogelrichtlijngebied betreft. Wij zullen de RUD Utrecht vragen om de tekst op de webpagina van de RUD Utrecht aan te passen in overeenstemming met dit beleidskader.

In het Beleidskader Wet natuurbescherming is aangegeven dat het afsteken van vuurwerk in het broedseizoen niet is toegestaan in een Natura 2000-gebied, voor zover het een Vogelrichtlijngebied betreft.

6. Bent u het met ons eens dat het afsteken van vuurwerk ook buiten het broedseizoen een verstorende werking heeft op de natuur en een belasting vormt voor het milieu in Natura 2000-gebieden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: In afwachting van resultaten van lopend landelijk nader onderzoek kunnen wij op deze vraag op dit moment nog geen sluitend antwoord geven. Al eerder hebben wij aangegeven dat de gevoeligheid van vogels voor vuurwerk afhankelijk is van de vogelsoort, broedvogels of niet broedvogels, periode van het jaar, soort vuurwerk, open of gesloten gebied en de afstand tot de locaties waar vogels verblijven. Tot op heden bepalen wij op basis van deze kenmerken voor vuurwerkevenementen in/nabij Natura 2000-gebieden of er sprake is van verstoring. De afgelopen jaren hebben wij in/nabij Natura 2000-gebieden of beschermde natuurmonumenten geen vuurwerkevenementen toegestaan die een significante verstoring van vogelsoorten (waarvoor instandhoudingsdoelen gelden) tot gevolg zou hebben. Mogelijk dat meergenoemd nader landelijk onderzoek resulteert in nog specifiekere toetsingskaders of handvatten om dergelijk aanvragen te beoordelen. Wel zullen wij alvast nagaan wat de mogelijkheden zijn om hierop vooruit te lopen.

7. Bent u het – in het verlengde van bovenstaande – met ons eens dat meldingen of toestemmingen voor het afsteken van vuurwerk niet gehonoreerd zouden moeten worden voor Natura 2000-gebieden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Ja, wij zijn het met u eens waar het een evenement betreft dat plaats heeft in de broedperiode in een Natura 2000-gebied dat aangewezen is op basis van de Vogelrichtlijn. Wij hebben dit voor ontbrandingstoestemmingen inmiddels vastgelegd in de Beleidsregels natuur en landschap provincie Utrecht 2017. Op grond van het Vuurwerkbesluit kan de RUD Utrecht ingediende meldingen niet weigeren. Wel is de Wet natuurbescherming hier van toepassing.

8. Bent u het met ons eens dat het afsteken van vuurwerk gedurende het broedseizoen ook buiten de Natura 2000-gebieden de broedende vogels ernstig verstoort? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Zie ons antwoord bij vraag 6.

9. Bent u het – in het verlengde van bovenstaande – met ons eens dat meldingen of toestemmingen voor het afsteken van vuurwerk niet gehonoreerd zouden moeten worden voor het afsteken van vuurwerk tijdens het broedseizoen, in de gehele provincie? Zo nee, waarom niet? ­­­

Antwoord: Neen. Het toetsingskader voor het afsteken van vuurwerk ligt vast in het Vuurwerkbesluit en de 'Regeling Bedrijfsmatig tot ontbranding brengen van vuurwerk'. De RUD Utrecht kan buiten Natura 2000-gebieden alleen een aanvraag weigeren wanneer de veiligheid in het geding is. Voor wat betreft eventuele overige situaties verwijzen wij naar ons antwoord onder vraag 6.

Op 16 december j.l. hebben de Provinciale Staten van Limburg unaniem een motie aangenomen voor een betere voorlichting aan omwonenden in de aanloop van vuurwerkevenementen.[6]

10. Bent u bereid om in navolging van Limburg dezelfde of vergelijkbare maatregelen te treffen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: De RUD Utrecht maakt alle meldingen en ontbrandingstoestemmingen bekend. Wanneer situaties daarom vragen, nemen wij (naast de rechtstreeks werkende voorschriften van de Ministeriële regeling) standaard al het voorschrift op dat omwonenden binnen een bepaalde cirkel moeten worden geïnformeerd over het te houden vuurwerkevenement. Wij hebben de provincie Limburg gevraagd ons op de hoogte te houden van haar bevindingen rond de uitvoering van bedoelde motie.

“Voor veel dieren is de jaarwisseling of een groot evenement met vuurwerk een regelrechte ramp. Vuurwerk zorgt vaak voor veel stress en ellende, maar het kan ook anders. Het Italiaanse stadje Collecchio geeft het goede voorbeeld: de plaats gebruikt voortaan stil vuurwerk om dieren te ontzien.” [7]

11. Bent u bereid om bij ontbrandingsmeldingen en aanvragen voor ontbrandingstoestemmingen de melder/aanvrager – ten minste ten tijde van het broedseizoen – te stimuleren om te kiezen voor vuurwerk met een minder grote geluidsimpact? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Momenteel is er een voorstel in behandeling om de Ministeriële regeling aan te passen. De kern is dat vuurwerk dat wordt toegepast geen luide knallen meer geeft, danwel dat het publiek (om gehoorschade te voorkomen) op een grotere afstand wordt gezet. Nog niet duidelijk is waarin het aanpassingsvoorstel zal resulteren. Vooruitlopend hierop wordt deze aan te houden afstand tot het publiek al opgelegd. Het effect hiervan is dat er dan vaak voor wordt gekozen om deze artikelen maar niet meer in te zetten.

“In Nijmegen gaat zondagavond voor het eerst in Nederland milieuvriendelijk vuurwerk de lucht in. Het vuurwerk boven de Waal veroorzaakt geen rookwolken vol fijnstof, de hulzen waarin het kruit is verpakt zijn biologisch afbreekbaar en er komen geen zware metalen in het rivierwater terecht.” [8]

12. Bent u bereidt om bij ontbrandingsmeldingen en aanvragen voor ontbrandingstoestemmingen de melder/aanvrager – in ieder geval indien het vuurwerk wordt afgestoken binnen de groene contouren – te stimuleren om te kiezen voor vuurwerk met een lagere milieubelasting? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Er bestaat inderdaad vuurwerk dat de naam heeft milieuvriendelijk(er) te zijn omdat er in dit vuurwerk een aantal stoffen niet zit/zou zitten. Welke stoffen er dan wel in zitten om de benodigde effecten te krijgen is nog onduidelijk. De betreffende producenten willen, voor zover wij hebben kunnen nagaan, hierover (nog) geen duidelijkheid verschaffen. Daarom is het voor ons op dit moment nog niet precies duidelijk of dergelijk vuurwerk ook daadwerkelijk milieuvriendelijker) is. Wij onderkennen de gesignaleerde problematiek. Momenteel werken wij daarom al aan (aanvullend) beleid waarin wij nagaan op welke wijze wij vorm kunnen geven aan het verminderen van de invloed van o.a. vuurwerkevenementen in de nabijheid van Natura 2000-gebieden.

Namens de Partij voor de Dieren en hoogachtend,

Hiltje Keller

[Voor links naar voetnoten: zie bovenstaande links]