Vragen over de uitvoering Samen­wer­kings­over­een­komst Groen Blauwe Structuur met Amers­foort

Indiendatum: jan. 2012
Antwoorddatum: 25 jan. 2012

Toelichting

De fractie van de Partij voor de Dieren heeft kennis genomen van de Samenwerkingsovereenkomst Groen Blauwe Structuur met de gemeente Amersfoort, die de provincie en de gemeente Amersfoort op 20 juni 2009 hebben ondertekend.

In de overeenkomst heeft de Provincie zich bereid verklaard samen te werken met de gemeente Amersfoort ten aanzien van een viertal projecten ter uitvoering van de Beleidsvisie Groen Blauwe Structuur Amersfoort d.d. 2004. Het project herstructurering Park Randenbroek en omgeving is één van deze Groen Blauwe Structuur-projecten. Het project is wegens de bijzondere waarde van het gebied binnen de Beleidsvisie aangewezen als project van primair belang voor Amersfoort ter uitvoering van de Groen Blauwe Structuur. Centraal staat het verbeteren van de landschappelijke (inclusief cultuurhistorische), recreatieve en ecologische structuur in Park Randenbroek. De provincie onderkent in het Streekplan het tekort aan groen rond Amersfoort. De voorgenomen concrete maatregelen van het project zijn aan het eind van een zogenaamde ‘factsheet’ opgenomen, die behoort tot de Samenwerkingsovereenkomst.

Naar aanleiding van het voorgaande wil de fractie van de Partij voor de Dieren de volgende vragen stellen:

1. Heeft u reeds conform art 4.6, 6.4 en 6.5 van de Samenwerkingsovereenkomst inzicht in de financiële onderbouwing en dekking en in de wijze waarop de toegezegde 4,3 miljoen euro van de provincie besteed wordt? Zo ja, wat waren uw bevindingen over de uiteindelijke vormgeving van de plannen in relatie tot de overeenkomst, inclusief de bij de overeenkomst behorende factsheets?

Antwoord:

Deze en de overige vragen betreffen enkel het deelgebied Park Randenbroek/Heiligenbergerbeek van de Samenwerkingsovereenkomst GBS Amersfoort. De gemeenteraad van Amersfoort heeft voor het deelgebied Park Randenbroek in 2011 een Inrichting- en Beheerplan vastgesteld. Dit plan is nog niet door ons beoordeeld. Het plan en de daarbij behorende begroting zal conform de Samenwerkingsovereenkomst na vaststelling van het bestemmingsplan Park Randenbroek e.o. door de gemeente aan ons ter instemming worden voorgelegd. Hierbij zullen het plan en de begroting door ons worden afgezet tegenover de Samenwerkingsovereenkomst en de daarbij behorende factsheets. Dit kan eventueel tot een wijziging leiden van de provinciale financiële bijdrage. Deze werkwijze is ook gevolgd bij deelgebied Maatweg uit de Samenwerkingsovereenkomst GBS Amersfoort. Voor de herinrichting van de beek met oevers zullen bomen worden gekapt, zonder een daaraan ten grondslag liggend rapport over de effecten daarvan op de natuur. De gemeente wilt ook bomen kappen waarvan Alterra Wageningen Universiteit heeft geadviseerd ze voorlopig te behouden.

2. In het onderzoek van Alterra wordt geadviseerd de kap van een deel van de bomen in een periode van 3 jaar gefaseerd uit te voeren en voor een ander deel een periode van 10 jaar als uitvoeringstermijn te nemen, wegens mogelijke schade van o.a. windworp. Tevens adviseert Alterra om in het gedeelte De Vosheuvel (oude boskern) voorlopig niet te kappen, omdat dit niet noodzakelijk is. Deze essentiële adviezen zijn niet terug te zien in de plannen van de gemeente Amersfoort. Kunt u aangeven waarom de adviezen van Alterra niet zijn overgenomen? Zo nee, bent u bereid hier navraag naar te doen?

Antwoord:

Allereerst merken wij op dat de gemeente Amersfoort, en niet de provincie Utrecht, verantwoordelijk is voor de uitvoering van de (her)inrichting van Park Randenbroek. Zoals in de Samenwerkingsovereenkomst in artikel 2.2. is vermeld, is “de gemeente de initiatiefnemer en verantwoordelijk voor de uitvoering van de vier groengebieden. De provincie ondersteunt de gemeente bij de verdere uitwerking en uitvoering van de plannen”. De provincie beoordeelt gelet hierop de uitwerking van de plannen en de uitvoering slechts op hoofdlijnen en met zekere afstand. Niet tegenstaande hiervan de volgende informatie over de bomenkap. Voor de maatregelen die in het Inrichting- en Beheerplan zijn opgenomen zijn, in opdracht van gemeente Amersfoort, verschillende onderzoeken uitgevoerd. Er zijn twee ecologische toetsen uitgevoerd door Ecogroen Advies; één in het kader van de Flora- en Faunawet en één (ten behoeve van het bestemmingsplan) voor de ‘nee tenzijtoets’. Daarnaast is door Bureau Waardenburg een ecologisch onderzoek gedaan om een activiteitenplan Flora- en Faunawet op te stellen. Verder heeft Alterra, in opdracht van gemeente Amersfoort, een vitaliteitsonderzoek gedaan naar de bossen in Park Randenbroek en De Vosheuvel. Daarbij heeft Alterra in haar advies aangegeven dat ervoor gekozen kan worden om de dunning gefaseerd uit te voeren. Er is niet door Alterra gesteld dat de dunning gefaseerd moet worden uitgevoerd. De gemeente heeft er voor gekozen de dunning in één keer uit te voeren, vanwege de weerstand die bestaat tegen de bomenkap en de beschikbaarheid van (provinciale) middelen tot eind 2013.

3. EcogroenAdvies heeft twee ecologische onderzoeken uitgevoerd, maar daar blijkt uit dat de bomenkap niet is beoordeeld. Waarom is de bomenkap niet meegenomen in de onderzoeken van EcogroenAdvies? Bent u bereid een nieuw onderzoek uit te laten voeren, dan wel te bepleiten bij de gemeente Amersfoort, waar ook wordt gekeken naar de effecten van de bomenkap op de huidige en de toekomstige natuurwaarden en op de met de ecologische verbindingszone beoogde natuurwaarden alvorens de provinciale subsidie definitief toe te zeggen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:

Ecogroen Advies heeft anders dan gesteld in de vraag, naar onze mening wel de bomenkap meegenomen in haar onderzoek. Ecogroen Advies heeft in opdracht van gemeente Amersfoort in 2009 de Structuurvisie Park Randenbroek e.o. beoordeeld. In overleg met provincie Utrecht heeft de gemeente Amersfoort Ecogroen Advies opdracht gegeven, ook ten behoeve van het bestemmingsplan het Inrichting- en Beheerplan Park Randenbroek (2011) te beoordelen in het kader van de ‘nee tenzij toets’. In het Inrichting- en Beheerplan is nadrukkelijk het kapplan, met vermelding van het aantal te kappen bomen, opgenomen (p.41/42). Ecogroen Advies heeft de herinrichting van het gebied in zijn geheel beoordeeld. Het geheel van beheersingrepen, aanleg van broekbos, moeraszones en natte schraallanden en de daarmee samenhangende bomenkap, herstel van cultuurhistorische elementen etc. Met als conclusie “Op basis van de huidige uitgangspunten voor de herinrichting van het gehele beekdal wordt verwacht dat de EHS niet wordt aangetast, maar juist wordt versterkt. Beschermde natuurwaarden buiten de EHS worden niet aangetast”.

4. In Park Randenbroek komen verschillende beschermde soorten vogels en vleermuizen voor, waaronder de watervleermuis. Wat betekenen de Amersfoortse plannen voor deze dieren? Hoe denkt u de eventuele negatieve effecten voor deze dieren te minimaliseren dan wel te compenseren?

Antwoord:

De gemeente Amersfoort is verantwoordelijk voor de uitvoering van de (her)inrichting van Park Randenbroek en dus om de eventuele negatieve effecten voor de dieren te minimaliseren of te compenseren. Zie ook de beantwoording van vraag 2. Bureau Waardenburg heeft, in opdracht van gemeente Amersfoort, in het kader van de Flora- en Faunawet, ecologisch onderzoek gedaan naar de effecten van de bomenkap op beschermde soorten en mogelijkheden aangegeven op welke wijze negatieve effecten kunnen worden beperkt. De gemeente heeft de resultaten van dit onderzoek verwerkt in een activiteitenplan met mitigerende maatregelen en een werkprotocol waarin beschreven wordt hoe de maatregelen uitgevoerd kunnen worden zonder schade voor de natuur.Op dit moment is gemeente Amersfoort in overleg met Dienst Regelingen over dit activiteitenplan in het kader van een ontheffingsaanvraag van de Flora- en Faunawet.

5. Kunt u aangeven of de gemeente Amersfoort ook voornemens is om in het broedseizoen bomen te gaan kappen?

Antwoord:

De gemeente gaat geen bomen kappen tijdens het broedseizoen. De eventuele aanleg van een recreatieve skeelerbaan van 200 meter blijkt te zijn uitgegroeid tot de aanleg van een landelijke wedstrijd-skeelerbaan van 400 meter. Dit strookt niet met het door de Beleidsvisie Groen Blauwe Structuur beoogde behoud en bevordering van groene functies. Bovendien wordt de leefbaarheid van de aanliggende wijk hierdoor juist verminderd in plaats van, zoals beoogd, verbeterd . Ecologisch advies heeft ook uitgewezen dat de skeelerbaan te dicht bij de ecologische verbindingszone van de beek en het kwetsbare gedeelte van het park is gepland. Verschuiving van de beek en het park af is echter niet mogelijk wegens de geluidsnormen.

6. In en langs park Randenbroek komen voor zover bekend zes soorten vleermuizen voor, waaronder twee lichtschuwe soorten. In onderzoek van Bureau Waardenburg wordt geadviseerd het verlichten van (de directe omgeving van) verblijfplaatsen en vliegroutes van de door de Flora- en Faunawet beschermde diersoort vleermuizen te voorkomen en het verlichten van het foerageergebied van vleermuizen te beperken. Hiernaast wordt aanbevolen de skeelerbaan zo ver mogelijk van het Park af te plaatsen en meer bomen te plaatsen bij de skeelerbaan. Zijn de aanbevelingen en aandachtspunten van het onderzoek van Bureau Waardenburg meegenomen in de Samenwerkingsovereenkomst? Zo ja, op welke manier komen die tot uiting? Zo nee, waarom niet? Vindt u dat de uitwerkingsplannen van de gemeente Amersfoort aan deze voorwaarden voldoen?

Antwoord:

Er wordt opgemerkt dat het in de Beleidsvisie Groen Blauwe Structuur niet enkel gaat om behoud en bevordering van groene functies. In de ambities van de beleidsvisie wordt naast behoud en versterken van natuur en cultuurhistorische elementen, ook nadrukkelijk de ambitie voor recreatie genoemd. In de tekst van de beleidsvisie staat letterlijk op pagina 20 “het realiseren van een voldoende groot aanbod aan recreatievoorzieningen voor bewoners van Amersfoort, zowel voor de georganiseerde vormen, zoals sport en volkstuinen, als voor ongeorganiseerde vormen, zoals natuurbeleving, wandelen, fietsen, paardrijden, skeeleren, zonnebaden, zwemmen etc.”. De gemeente Amersfoort is verantwoordelijk voor de uitvoering van de (her)inrichting van Park Randenbroek. (zie de beantwoording van vraag 2). Bureau Waardenburg heeft, in opdracht van gemeente Amersfoort, onderzoek gedaan naar hoe de verlichting van de sportvelden langs Park Randenbroek het beste met de belangen van de vleermuizen kan worden verenigd. Bij de belangrijkste maatregelen voor het voorkomen van verstoring van vleermuizen wordt niet de verplaatsing van de skeelerbaan genoemd maar wordt met name ingegaan op het juiste gebruik en afstelling van de lampen. De gemeente heeft deze aanbevelingen overgenomen in haar plannen.

7. Vindt u deze concrete uitwerking van de skeelerbaan bij de door u beoogde Groenblauwe inrichting passen? Zo ja, waarom? Zo nee, gaat u hier bezwaar tegen indienen?

Antwoord:

De uitwerking van de skeelerbaan past in de gemeentelijke Beleidsvisie Groen Blauwe Structuur Amersfoort die de basis vormt voor de Samenwerkingsovereenkomst.Recreatieve doeleinden behoren nadrukkelijk ook tot de uitgangspunten van de Samenwerkingsovereenkomst Groen Blauwe Structuur Amersfoort (zie ook de beantwoording van vraag 6). In artikel 4.2 van de overeenkomst wordt gesteld dat het doel bij de herinrichting van Park Randenbroek is om de ecologische, cultuurhistorische en recreatieve waarden en daarmee de leefbaarheid van de omliggende wijken te versterken. Ook in de factsheet (bijlage 1b van de overeenkomst) wordt de mogelijkheid van een skeelerbaan genoemd. Naar ons oordeel past de uitwerking binnen de gemeentelijke ruimtelijke kaders en is een aanpassing van het provinciale oordeel m.b.t. het bestemmingsplan niet aan de orde.

8. Het parkgebied zou volgens de gemeente Amersfoort flink verruimd worden. In de factsheet staat een oppervlakte van nieuw groen van 10,5 ha vermeld. Heeft de gemeente u exact aangegeven om welke extra groene openbare ruimten het hier gaat? Zo ja welke zijn dat, wat was hun functie, wat wordt hun functie en hoe groot is elke toename? Zo nee, bent u bereid deze informatie op te vragen? Het college van Amersfoort heeft in haar recente raadsvoorstel aangegeven dat er in plaats van 10,5 ha. nog maar 5 ha. extra groen zal worden toegevoegd aan het gebied. Bent u daarvan op de hoogte gesteld door het Amersfoortse college? Zo ja, bent u op de hoogte wat de reden van deze wijziging is?
De halvering in ha nieuw groen betekent een drastische wijziging van de oorspronkelijke plannen. Kunt u aangeven of deze halvering kan leiden tot een provinciale heroverweging ten aanzien van de (financiële) bijdrage aan de Samenwerkingsovereenkomst?

Antwoord:

De plannen zijn niet gewijzigd voor wat betreft het aantal ha nieuw groen. De 10,5 ha nieuw groen is gebaseerd op de concept Structuurvisie (2006) en heeft betrekking op het gehele Heiligenbergerbeekdal inclusief het terrein van het zwembad Sportfondsenbad en het Elisabeth ziekenhuis. Exclusief deze terreinen gaat het echter om ca. 5 ha nieuw groen. De afspraken uit de Samenwerkingsovereenkomst over het aantal ha nieuw groen zijn niet gewijzigd en er is dus geen aanleiding om de provinciale financiële bijdrage om deze reden te heroverwegen. Overigens wordt in het coalitieakkoord van het huidige college van gemeente Amersfoort er vanuit gegaan dat er geen bebouwing komt op het Elisabeth ziekenhuisterrein, maar een volledig groene invulling. Dit in tegenstelling tot de concept Structuurvisie, waar nog uitgegaan werd van 300 appartementen. Dat betekent dat bij realisatie van deze nieuwe plannen de uiteindelijke hoeveelheid nieuw groen groter zal zijn dan de 10,5 ha die genoemd is in de Samenwerkingsovereenkomst.

9. Door de bezuinigingen bij Rijkswaterstaat blijkt dat een onderdoorgang voor wandelaars, flora en fauna langs de beek naar het buitengebied van Leusden onzeker is geworden. Het Heiligenbergerbeekdal zal van nog grotere waarde zijn als ecologische verbindingszone en recreatieve route voor wandelaars met een adequate verbinding tussen het Lockhorsterbos in Leusden en het Park Randenbroek in Amersfoort. De ecologische verbindingszone aan de Leusdense kant wordt momenteel aangelegd. De A28 vormt een ‘harde grens tussen stad en land’. Door de verbreding en aanpak van de A28 doet zich op dit moment een gelegenheid voor om een goede ecologische en wandelverbinding mogelijk te maken richting Leusden –Lockhorsterbos en zou ‘werk met werk’ gemaakt kunnen worden. Bent u bereid dit onderwerp te bespreken met de gemeente Amersfoort en om eventueel provinciaal geld vallend binnen de Samenwerkingsovereenkomst voor dit doel te oormerken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:

Zowel provincie Utrecht als gemeente Amersfoort hebben de wens om onder de A28 een ecologische en recreatieve doorgang te realiseren om zodoende aansluiting te krijgen met de bestaande ecologische verbindingszone Heiligenbergerbeek. Vanuit de planstudie knooppunt Hoevelaken is deze onderdoorgang meegenomen in het Programma van Wensen. De onderdoorgang is hierin dus een grote wenselijkheid, maar geen vereiste. In het kader van het bestemmingsplan Park Randenbroek e.o. is tijdens de gemeenteraadsvergadering van 24 januari, een motie aangenomen waarbij de Raad het College verzoekt om, in het overleg dat zij voert met Rijkswaterstaat, zich in te spannen voor realisering van de onderdoorgang. De bestemming voor de middelen van de Samenwerkingsovereenkomst is in de overeenkomst vastgelegd (o.a. in de factsheet, bijlage 1b). De onderdoorgang van de A28 is daar geen onderdeel van. Vrijvallende middelen in het kader van de Samenwerkingsovereenkomst zouden conform artikel 6.6. in principe beschikbaar worden gesteld voor de (her)inrichting van Vathorst Noord. Echter, in het bestuurlijk overleg van 7 november 2011 heeft gedeputeerde Krol aan de wethouder Van den Berg laten weten dat vrijvallende middelen volledig worden geschrapt uit de Samenwerkingsovereenkomst. Vrijvallende middelen zullen worden aangewend voor andere doelen uit de AVP 2012-2015. In de PS vergadering van 30 januari heeft dhr. Krol toegezegd dat dhr. Van Lunteren de onderdoorgang in het kader van de planstudie A28 nog eens met Rijkwaterstaat zal bespreken.

10. Bent u op de hoogte van de andere externe financiële mogelijkheden voor dit project zoals van het ministerie VWS (Kader Richtlijn Water), van het WaterschapWVE, van het Europese ontwikkelingsfonds Value Interreg, en de toegezegde subsidies uit hoofde van de BRIM ongeveer € 300.000 (herstel groene monumenten) en van de ANWB € 800.000 (Groenplein)? Heeft u onderzocht of deze gelden en de besteding daarvan elkaar niet overlappen? Zo ja, wat zijn de uitkomsten daarvan? Zo nee, bent u bereid dit alsnog te doen? Bent u bereid om bij overlap een deel van de provinciale bijdrage te bestemmen voor de in vraag 9 bedoelde onderdoorgang?

Antwoord:

De door u genoemde externe financiële mogelijkheden zijn bij ons bekend. In de Samenwerkingsovereenkomst is altijd uitgegaan van cofinanciering uit andere bronnen. In artikel 6.2. van de overeenkomst is afgesproken dat de provincie aan de drie deelgebieden Maatweg, Park Randenbroek en Waterwingebied maximaal 30% bijdraagt met een maximum van € 6,8 mln. In artikel 6.4 is afgesproken dat de gemeente tenminste eenzelfde bedrag bijdraagt als de provincie en dat indien de cofinanciering door derden meer bedraagt dan 40% de gemeente en de provincie in de resterende kosten eenzelfde bedrag /percentage bijdragen. In 2010 heeft er een bestuurlijk overleg plaatsgevonden waarin de afspraken zijn aangepast. De ambities van de deelgebieden uit de Samenwerkingsovereenkomst zijn verlaagd, en daarmee zijn de kosten naar beneden bijgesteld. De maximale provinciale bijdrage is van € 6,8 mln. naar € 5,125 verlaagd. De maximale procentuele provinciale bijdrage is tegelijkertijd verhoogd van 30% naar 33%. Nog steeds geldt dat de gemeente Amersfoort tenminste eenzelfde bedrag als de provincie dient bij te dragen. Naar aanleiding van de beoordeling van het Inrichting- en Beheerplan van Park Randenbroek en daarbij behorende begroting zullen wij bezien of er reden is voor een lagere provinciale bijdrage. Indien er bijdragen vrijvallen, zullen deze worden aangewend voor andere doelen uit de AVP 2012-2015. (zie ook de beantwoording van vragen 1 en 9). Overigens heeft de ANWB een intentieverklaring getekend om € 600.000,- te investeren in een ANWB Groenplein in de omgeving van de Vosheuvel. Dit Groenplein maakte geen onderdeel uit van de Samenwerkingsovereenkomst en is een extra voorziening die door de ANWB wordt aangelegd in het gebied. Het is dus geen financiering van de investeringen die de gemeente in het kader van de Structuurvisie en het Inrichting- en Beheerplan uitvoert.

11. Bent u bereid om in overleg met de gemeente Amersfoort te gaan om de besteding van uw geld nog eens door te lichten op de ‘Groenblauwe’ uitgangspunten alvorens deze 4,3 miljoen euro definitief toe te zeggen?

Antwoord:

Na de vaststelling van het bestemmingsplan Park Randenbroek e.o. zal de gemeente Amersfoort conform de Samenwerkingsovereenkomst het Inrichting- en Beheerplan en de daarbij behorende begroting ter instemming voorleggen aan ons. Dhr. Krol heeft aangegeven bestuurlijk overleg te willen hebben na de vaststelling van het bestemmingsplan in de gemeenteraad. Dit kan eventueel tot wijziging leiden van de provinciale financiële bijdrage (zie ook vraag 1).

Gedeputeerde Staten van Utrecht.