Vragen over ganzen­ver­gassing in het vragen­half­uurtje Provin­ciale Staten­ver­ga­dering (mondeling)

Indiendatum: mei 2010

Tot onze grote verbazing en schrik is er deze maand opnieuw een ontheffing afgegeven voor het vangen en vergassen van ganzen. Het leed dat ganzen hierbij ondergaan, gaat ons zeer aan het hart.
Hoewel de Faunabescherming in haar bezwaarschrift vorig jaar tegen de ontheffing voor het vangen en vergassen had duidelijk gemaakt dat het hierbij toegestane percentage CO2-gas onnodig dierenleed veroorzaakt, is dit jaar wederom een gasmengsel met 30% CO2 voor het bewusteloos maken van de ganzen toegestaan. Vanuit ambtelijke zijde hadden wij vorig jaar de links van 10 onderzoeksrapporten ontvangen, die gebruikt waren om tot het besluit van vergassing te komen. Op 1 onderzoek na (de link daarvan bleek niet te werken), heb ik alle onderzoeksverslagen uitgeplozen op de mate van dierenleed die veroorzaakt wordt met vergassing. Dit was bepaald geen vrolijke bezigheid voor een Pinksterweekend, maar helaas noodzakelijk in deze omstandigheden. De conclusie die ik aan de hand van deze onderzoeken kon trekken, was dat gebruik van gasmengsels met CO2 bij watervogels zoals ganzen en eenden wordt afgeraden vanwege de hoeveelheid dierenleed die hiermee gepaard gaat. Het duurt bij ganzen namelijk langer voordat zij bewusteloos raken door CO2-gas. Weliswaar is de hoeveelheid pijn bij 30 % CO2 minder dan bij hogere percentages, maar het blijft een pijnlijke, nare sensatie. Bovendien vindt er bij het gebruik van CO2 een verstikkingsproces plaats, hetgeen zichtbaar is door het schudden met de kop en hijgen. Ik heb de conclusies van de onderzoeksrapporten voor u bondig samengevat in een document.
De ontheffing die de provincie Utrecht vorig jaar op 20 mei had afgegeven om duizenden grauwe ganzen, brandganzen, Canadese ganzen en boerenganzen te vergassen werd op verzoek van de Faunabescherming door de voorzieningenrechter geschorst totdat de provincie een beslissing zou nemen op het ingediende bezwaarschrift. In de tussentijd mochten er geen vangacties plaatsvinden. Argumenten van de Faunabescherming waren onder andere dat vergassen geen legaal middel is in de Flora- en faunawet om in het wild levende dieren te doden, en bovendien in strijd is met de Europese Vogelrichtlijn uit 1979. De rechter overwoog:
Dat de Europese Vogelrichtlijn vereist dat de nationale wetgever - Nederland - de aangewezen autoriteit is om te beslissen welke middelen, installaties of methoden mogen worden aangewend. Nederland heeft wel zo’n lijst samengesteld in de Flora- en faunawet en de daaruit voortvloeiende regelgeving, maar daarin is gas als dodingsmiddel niet genoemd. Provincies zijn dus niet vrij zelf dodingsmiddelen te kiezen. Zij kunnen een passende keuze maken uit de bij wet toegestane methoden of middelen. De rechter heeft daarom geoordeeld dat het ontheffingsbesluit de rechterlijke toets in beroep niet zal kunnen doorstaan. In de uitspraak van de rechter is de Faunabescherming dus in het gelijk gesteld

Graag wil ik naar aanleiding van de afgegeven ontheffing de volgende vragen voorleggen aan het college van Gedeputeerde Staten:
1) Deelt u onze mening dat onnodig dierenleed moet worden voorkomen?
2) Vindt u het leed dat gepaard gaat met CO2-vergassing acceptabel?
3) Bent u, met uw huidige kennis van de onderzoeksconclusies, bereid om de ontheffing voor vangen en vergassen van ganzen in te trekken?

BIJLAGE 1: ONDERZOEKEN DODINGSMETHODEN
De van ambtelijke zijde toegestuurde onderzoeksrapporten, betreffen:
1) European Food Safety Authority- AHAW panel: The welfare aspects of the main systems of stunning and killing applied to commercially farmed deer, goats, rabbits, ostriches, ducks, geese and quail.
2) The EFSA Journal (2008): Animal health and welfare aspects of avian influenza.
3) Nordic meeting on Avian Influenza (AI) in Copenhagen: Emergency killing of poultry during disease outbreaks in the Nordic countries.
4) Cem Akin: THE SERIOUS WELFARE PROBLEMS OF ELECTRICAL STUNNING FOR POULTRY AND THE CASE FOR GAS KILLING AS A MEANS FOR MORE HUMANE SLAUGHTER
5) J.W. Galvin, H. Blokhuis, M.C. Chimbombi, D. Jong & S. Wotton: Killing of animals for disease control purposes.
6) Peta: KILLING VS. ELECTRIC IMMOBILIZATION.
7) MOHAN RAJ1: Welfare During Stunning and Slaughter of Poultry.
8) Poultry Stunning and Slaughter Seminar December 16, 2004, UPC Summary of Welfare Issues Presented by Dr. Mohan Raj.
9) Sara Shields, Ph.D.,* and Mohan Raj, Ph.D.†: An HSUS Report: The Welfare of Birds at Slaughter.
Conclusies van de onderzoeken:
Ad 1) The application of carbon dioxide narcosis or anoxia with inert gasses has not been researched with geese. Therefore we are unable to make any recommendations until the methods have been investigated and reported in this species.

Ad 2) Although 40-100% carbon dioxide is aversive to chickens and leads to gasping and head shaking responses prior to loss of consciousness (Gerritzen et al., 2004), concentrations of less than 30% may not always be aversive. The use of carbon dioxide for stunning can be very slow and often ineffective for ducks and similar problems are likely to occur with geese. Ducks and geese are killed more slowly so the use of non-aversive gases, or other methods, is more important.
Ad 3) CO2 is a heavy gas that has been shown to be aversive to birds, especially at higher concentrations. To avoid some of the aversion, methods have been developed under which the birds are first exposed to a lower concentration of CO2 (approx 40 %) to make them unconscious, and after that to a higher concentration (approx 80 %), as aversion is not a problem in already unconscious birds. However, even at a concentration of 40 % signs of aversion are seen. The use of CO2 on waterfowl, such as geese and ducks, is controversial. There are reports showing that the method is effective in eventually killing the birds, but several reports indicate that the time taken to achieve unconsciousness and death is considerably longer in these species than in hens and turkeys, which raises questions from an animal welfare point of view. If possible, other methods should be used, as the method is not considered acceptable for gees and ducks. In some countries, argon is used for stunning (and in reality also killing) poultry at slaughter plants. Argon is considered an animal welfare friendly gas, as it is odourless and does not cause aversive reactions. It has been shown to work well both for hens, turkey, ducks and geese.

Ad 4) Other research looking into poultry gassing, particularly for turkeys, found that “because argon is an inert gas with no taste or odour, most of the turkeys did not detect its presence, and they didn’t show any signs of respiratory discomfort before they lost consciousness,” whereas others displayed discomfort via head shaking and gasping with a mixture containing carbon dioxide.
Ad 5) Using CO2 in combination with nitrogen or an inert gas induces unconsciousness more quickly than use of CO2 alone. However, as such mixtures do not induce immediate loss of consciousness, the aversiveness of various gas mixtures and the respiratory distress occurring during the induction phase are important animal welfare considerations. Pigs and poultry appear not to find 30% by volume of CO2 strongly aversive, and a mixture of nitrogen and/or argon with up to 30% CO2 by volume and 2% O2 by volume has therefore been used for killing poultry and neonatal sheep, goats and pigs.

Ad 6) Raj (1998a) states that “[c]arbon dioxide is an acidic gas and is pungent to inhale at high concentrations. It is also a potent respiratory stimulant that can cause breathlessness before the loss of consciousness. The European Commission’s Scientific Committee on Animal Health and Animal Welfare (1998) explains that “while CO2 is able to stun or kill, it is also [an] irritant, for example, to mucous membranes of the nose and mouth due to the formation of carbonic acid.” A number of studies have observed that although 100 percent of tested hens voluntarily entered a feeding chamber filled with 90 percent argon, most refuse even to set foot in a chamber containing CO2. Many studies have also reported that unlike inert gases, CO2 exposure causes headshaking and gasping. Carbon dioxide is aversive to birds at any concentration, and inert gases are clearly superior from an animal welfare perspective.

Ad 7) Although gasping and head shaking behaviors are also exhibited during the inhalation of 30% carbon dioxide in comparison with higher concentrations of carbon dioxide, these behaviors appeared to be less severe. The respiratory discomfort that occurs with the 30% carbon dioxide in argon is likely to be less stressful than that which occurs with a high concentration of carbon dioxide in air.

Ad 8) Carbon dioxide (CO2) increases the rate and depth of breathing to expel the CO2 from the lungs, but breathing actually increases the intake of CO2; thus the desire to breath to expel CO2 causes suffocation. CO2 breathlessness is the same as pain. Dyspnea or breathlessness in humans activates regions associated with pain and induces an emotional response of panic. Induction of unconsciousness with anoxia is non-aversive and rapid, whereas carbon dioxide induces breathlessness, activating brain regions involved in the perception of pain: inhalation of carbon dioxide is distressing and evidently painful. Use of anoxia is far more humane than gas mixtures containing carbon dioxide . A mixture containing low concentrations (less than 30%) of carbon dioxide and an anoxic gas such as argon or nitrogen is probably better than using high concentrations of carbon dioxide in air.

Ad 9) Dorothy McKeegan, Faculty of Veterinary Medicine at the University of Glasgow, and her colleagues also found, based on the An HSUS Report: The Welfare of Birds at Slaughter | Prepared by Drs. Shields and Raj that a low level of CO2 is only mildly or moderately aversive