Bijdrage Kader­stel­lende notitie UPLG

Voorzitter, hoe willen we dat onze natuur, onze landbouw en ons landschap eruit ziet in de Provincie Utrecht in 2030? Het moge duidelijk zijn dat de Partij voor de Dieren staat voor een landbouw waarin boeren in harmonie met de natuur en hun omgeving voedsel produceren. In onze droom voor de provincie zien we geen uitgestrekte raaigras- en maaisvlaktes voor ons, geen miljoenen opgesloten dieren, maar genieten we van een gevarieerd landschap met biologische teelt, bloeiende bermen, schone sloten, zoemende insecten, wolken vogels als onderdeel van een rijke biodiversiteit. Maar dat gaat uiteraard niet vanzelf, zeker niet als we zien waar we nu staan. Er moeten keuzes gemaakt worden. Daarvoor is een kaderstellende notitie bij uitstek het instrument.

Als fractie voor de Partij voor de Dieren zijn we positief over een heel aantal van de sturende principes en voorgestelde maatregelen, zoals deze in het concept-UPLG zijn verwoord. Een groot deel zijn duidelijke gericht zijn op natuurherstel en verbetering, en zijn ook om die reden door het Rijk met aanzienlijke middelen voor uitvoering gehonoreerd. Het verbaast ons dan ook dat de kaderstellende notitie op de vlakte blijft voor wat betreft de Utrechtse inzet. Waar in de notitie vinden we de belangrijke ambitie voor een circulaire, natuurinclusieve en klimaatneutrale landbouw, wat ons betreft de enige echt duurzame toekomst voor de landbouw – dit wordt meermaals benoemd in het concept-UPLG maar staat nergens in de kaderstellende notitie. > Met ons eerste amendement ‘Perspectief voor de landbouw in lijn brengen met concept-UPLG’ willen we dit rechttrekken.

Ten tweede, de plaats van dierenwelzijn in de landelijke transitie. Laat ik een vraag stellen die u zelden door andere partijen wordt voorgelegd:

Hoeveel niet-menselijke inwoners, dat wil zeggen gehouden dieren leven er in onze Provincie? (2,6 miljoen inclusief paarden) twee keer zoveel dus.

Hoeveel menselijke inwoners heeft de provincie Utrecht? (1,3 miljoen)

Dat het hier om voelende wezens zijn, dat vergeten we maar al te vaak. Ik maak het nog concreter. Laten we het hebben over koeien. Koeien zijn de grootste bron van stikstofuitstoot als het om veehouderijen gaat. In provincie Utrecht leven ruim 200.000 koeien – dat wil zeggen, dat is het aantal koeien dat er stabiel in de provincie aanwezig is: na zo ongeveer vijf, zes jaar zijn het andere koeien, want dan zijn ze geslacht en vervangen door nieuwe koeien.

Als je je in koeien verdiept zul je verbaasd zijn over hoe complex en sociaal ze zijn, dat ze een taal hebben en emoties, zich hechten aan hun kalveren en dat ze gelukkig kunnen zijn, maar ook diep kunnen lijden. Dit is Luma in de documentaire Cow. Documentairemaker heeft In Andrea Arnold’s volgt haar een aantal seizoenen op de voet, zonder commentaar, en zonder dat er eigenlijk gesproken wordt. Als kijker zit je heel dicht op hoe ze leeft, begin je haar verschillende loeien te herkennen. Je ziet hoe zij reageert op de routine en op het wegnemen van haar twee kalveren. Je kunt er niet onbewogen onder blijven.

Dierenwelzijn wordt alleen aangestipt in de kaderstellende notitie, terwijl in het concept-uplg wordt gesproken over dierenwelzijn als structurerend principe. Waarbij er overigens uitsluitend vanuit het perspectief van productie wordt geredeneerd: een gezond dier produceert meer, geeft de boer minder zorgen en het scheelt een duit dierenartskosten. Dat is wel een hele minimale en instrumentele invulling van het begrip dierwaardigheid. We willen GS vragen om de intrinsieke waarde en de integriteit van het dier expliciet te benoemen, aansluitend bij de uitgangspunten van de Raad voor Dierenaangelegenheden. Ons amendement doet daar een voorstel voor en brengt ook de plaats van dierenwelzijn in lijn met het concept-UPLG.

Als we het hebben over de toekomst van het landelijk gebied is het zaak om duidelijkheid te scheppen. We hebben goede maatregelpakketten opgesteld, maar we blijven weg bij de vraag wat de minimale reductie in aantallen dieren moet zijn om deze doelen te halen – want zonder die reductie blijven deze echt uit zicht. Het is voor alle betrokkenen belangrijk om hier helderheid over te hebben. Daarom dienen we een motie in om zo spoedig mogelijk in kaart te brengen hoeveel gehouden landbouw dieren passen binnen de grenzen van onze provincie met oog op de natuurdoelen. > Motie duidelijkheid over reductie aantallen gehouden dieren.

Natuur is overal, en we zijn dan ook blij dat het concept-UPLG aangeeft dat we als provincie niet alleen streven naar een herstel en verbetering van natuur in de aangewezen natuurgebieden, maar ook flora en fauna willen versterken in het landelijk gebied en bebouwde omgevingen. De gedeputeerde heeft toegezegd de uitgangspunten voor de Basiskwaliteit natuur te zullen meenemen in de plannen voor het landelijk gebied en deze ook onder te brengen in de nieuwe omgevingsvisie. Een mooie kans om dit ook in de kaderstellende notitie te markeren. Hiertoe dienen we eveneens een amendement in.

We zijn blij dat we als provincie doorpakken en voortgaan op de ingeslagen weg met de verdere uitwerking en uitrol van de maatregelpakketen. Snelheid is geboden, dat is in ieders belang, ook die van boeren. Om niet stil te vallen en met alle benoemde maatregelen direct aan de slag te gaan dienen we de motie van Volt mede in, waarin we GS oproepen om met inzet van eigen middelen uitvoering te geven aan maatregelpakketten 5 (Utrechtse Heuvelrug en Flanken) en 6 (Beekdalen).

Tot slot. Als het gaat om invloed en participatie moeten we het niet hebben van de usual suspects uit de sector, maar oog hebben voor wat we willen bereiken en welke partijen daarin een cruciale rol spelen. En dat in alle fases van de uitwerking en uitvoering van het UPLG in de gebiedsprocessen. We zullen blijven hameren op het betrekken van de perspectieven van burgers, koplopers in de landbouw die al veel stappen in de goede richting hebben gezet en natuur- en dierenrechtenorganisaties. Alleen zo wordt het een de transitie in het landelijk gebied een van ons allemaal.