Bijdrage SV Veror­dening Europese land­bouw­sub­sidies

1. Effectiviteit in relatie tot versterking natuur

Landbouwsubsidies in de afgelopen periode 2014-2022 in Europa hebben nauwelijks bijgedragen aan verduurzaming van de landbouw; sterker nog, volgens onderzoek dat uitgevoerd is door het RVO, Rijksdienst ondernemend NL, in opdracht van minister voor natuur en landbouw zijn er een heel aantal regelingen die zelfs mogelijk schade aan de natuur veroorzaken. Hoe zit dat voor onze Provincie? Is daar een analyse en evaluatie van gedaan? Zullen er regelingen worden geschrapt nav onderzoek van de minister?

In de provincie Utrecht is in de vorige periode voor de GLB-NSP ingezet op het stimuleren van kringlooplandbouw en natuurinclusieve landbouw in het derde plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3). Hierbij zouden agrariërs bijgedragen hebben aan provinciale doelen op het gebied van biodiversiteit, minder emissies, afremmen bodemdaling en klimaatadaptatie.

De vraag rijst hoe effectief dat is geweest. Zo is het aandeel biologische agrarische bedrijven nagenoeg hetzelfde gebleven in het afgelopen jaar, namelijk circa 5 procent; bodemdaling is niet gestopt, waterkwaliteit is nog steeds niet verbeterd. Daarom vragen wij het college: Waar zien we de effecten van de subsidies precies, hoe wordt dit gemeten, hoe gaat dat nu veranderen en wat zijn daarin de concrete targets?

2. Doelen en monitoring:

Een belangrijke vraag rijst wat nu precies de concrete doelen zijn voor de nieuwe GLB-NSP: wat zijn met andere woorden, de resultaat- en outputindicatoren. Wanneer en hoe worden deze voor onze provincie vastgesteld? Nederland is met haar NSP nml gebonden aan gemaakte afspraken en het halen van doelen, anders dan de vorige subsidie-periode. Dat betekent dat wanneer deze doelen niet op tijd gerealiseerd worden, lidstaat Nederland gekort kan worden op de haar toebedeelde EU-middelen.

In de beantwoording van de vragen lijkt monitoring te worden ondergebracht bij de afzonderlijke openstellingsbesluiten. Is dat inderdaad zo? En hoe wordt er vervolgens een koppeling gemaakt worden naar generieke evaluatie en monitoring van de te behalen doelen. Hoe gaat GS monitoren of de ingezette middelen inderdaad het gewenste effect hebben op verbetering natuur, klimaat, water en bodem, duurzaamheid en energie etc.

3. Beleidsmatige invulling openstellingsbesluiten

Hoe kunnen we zorgen dat we sturen op subsidies die effectief zijn? GS voert het beleid uit door de beschikbaar gestelde middelen te programmeren in nieuwe openstellingsbesluiten.

De beleidsmatige invulling van die openstellingen zullen dus allesbepalend zijn voor het al of niet behalen van de doelen, en welke middelen waarvoor worden ingezet. We zien 7 programmeringsparagrafen in voorbereiding, maar onduidelijk is hoe die verdeling en de keuzes gemaakt zullen worden tussen en binnen deze programma’s. Dat lijkt volledig aan GS te zijn.

Zeer uiteenlopende interventies vallen onder subsidieprogramma’s en daarmee is niet na te gaan of de middelen daadwerkelijk worden ingezet op maatregelen die bewezen effectief zijn. De maatregel productieve investeringen bijvoorbeeld, kan onder meer bijdragen aan de verspreiding van nieuwe management- en voermaatregelen, maar ook aan Natuurinclusieve kringlooplandbouw en verduurzaming in brede zin. Hoe maakt GS inzichtelijk welke keuzes hierin gemaakt worden op basis van bewezen effectiviteit?

Daarnaast wordt de inhoudelijke programmering afgestemd met sector en stakeholders; hier dus opnieuw de vraag of we daarmee een beleidsmatige invulling krijgen die bijdraagt aan onze doelen, of opnieuw een invulling krijgt die de belanghebbenden met de sterkste positie in de sector ten goede komen. Vraag aan GS: hoe zorgen we ervoor dat het geld terecht komt bij alle boeren en echt leidt tot verduurzaming in plaats van een reguliere aanvulling op de inkomsten van grote bedrijven die niet meetbaar verduurzamen?