Bijdrage SV Nota van Uitgangs­punten en OV-netwerk­per­spectief

Voorzitter,

Het College wil groots inzetten op uitbreiding van het provinciale OV-netwerk met de Schaalsprong OV. Tegelijkertijd zien we dat de OV-bedrijven nog aan het opkrabbelen zijn van de klappen die ze hebben gekregen tijdens de coronapandemie. Het is de verwachting dat het nog wel enkele jaren kan duren voordat de reizigersaantallen zich weer bevinden op het niveau van vóór corona. We zouden ons daarom niet alleen moeten focussen op investeringen in het netwerk, maar vooral moeten kijken naar waar de reizigers behoefte aan hebben. Wij spreken daarom liever in dit verband van een OV-reizigersperspectief.

Natuurlijk vindt de Partij voor de Dieren het belangrijk dat de provincie en de vervoerders inzetten op betere bereikbaarheid, kortere reistijden en zeker ook duurzaamheid. Maar we moeten niet alleen focussen op grootse projecten die vele onzekerheden en afhankelijkheden kennen. Veel OV-ontwikkelingen hangen samen met het ontwikkelen van knooppunten waar ook woningbouw moet plaats vinden. Dan heb ik het bijvoorbeeld over de voorgestelde lightraillijn naar Papendorp en verder, die alleen doorgaat als Rijnenburg ontwikkeld wordt als woningbouwlocatie. Bovendien moeten we ons niet onder druk laten zetten door de minister die dreigt met verbreding van de A27 als Utrecht niet met goede alternatieven komt.

Laat er echter geen misverstand over bestaan: openbaar vervoer moet goed geregeld zijn van deur tot deur. Maar wil je daadwerkelijk het OV aantrekkelijk maken voor de reizigers, dan is betaalbaarheid ook van belang. Niet voor niets hoor je vaak dat het openbaar vervoer in Nederland zo duur is. Zoals we ook al benoemd hebben in de commissie M&M is in Oostenrijk een zogeheten ‘Klimaticket’[1] ingevoerd, waarmee reizigers door heel het land tegen een sterk gereduceerd tarief gebruik kunnen maken van al het OV-aanbod. Dit met als doel om meer mensen ertoe te verleiden vaker voor het OV te kiezen in plaats van de auto. En met succes, het Klimaticket blijkt erg populair en volgens de eerste onderzoeken wordt het woon-werkverkeer er tot wel 60% goedkoper op voor reizigers.
In het OV-netwerkperspectief zien we dat slechts 8-20% van de OV-gebruikers in onze provincie gebruik maakt van een abonnement. De abonnementen die hier bestaan zijn vooral specifiek voor een bepaalde modaliteit of vervoerder. Dit kan aantrekkelijker. Geïnspireerd door het Oostenrijkse Klimaticket, komen we daarom in samenwerking met de ChristenUnie en met mede-indieners GroenLinks, PvdA, D66 en 50Plus met een motie die GS verzoekt met vervoerders in gesprek te gaan of er ook in de provincie Utrecht een dergelijk concessie- en modaliteitoverstijgend OV-abonnement ingevoerd kan worden. Dus één voordelig abonnement voor de gehele provincie, ongeacht vervoermiddel of met welke vervoerder je reist. Dit kan bijdragen aan provinciale doelen als stimulering van het OV-gebruik, het tegengaan van vervoersarmoede en het verlagen van de CO-uitstoot door het verkeer.

Hierop aansluitend vindt de Partij voor de Dieren het belangrijk dat het OV-aanbod dan wel ook toegankelijk en van goede kwaliteit is. Ook buiten de steden. Daarom dienen wij de motie van het CDA mede in waarin GS verzocht wordt om busverbindingen in gemeenten die sterk afhankelijk zijn het busvervoer meer prioriteit te geven.
En zoals ook al in de commissie aangegeven, vinden we het belangrijk dat ook natuur- en recreatiegebieden toegankelijk moeten zijn per OV. We hebben allemaal gezien hoe populair die waren tijdens de coronajaren, maar vaak zijn deze gebieden niet zo goed bereikbaar via het OV. Vooral voor mensen zonder auto die geen recreatiegebied om de hoek hebben liggen, wordt het dan lastig om te kunnen ontspannen en recreëren in een groene omgeving, terwijl dit wel belangrijk is voor de gezondheid.
Over toegankelijkheid gesproken, we vinden het goed dat er in dit Statenvoorstel expliciet aandacht is voor toegankelijkheid van bijvoorbeeld voertuigen en haltes. Maar heb hier ook aandacht voor bij noodhaltes, omleidingsroutes en ook reisinformatie mag hierbij niet vergeten worden.

Dank u wel.

[1] https://pvmagazine.nl/nieuw-klimaticket-met-trein-en-bus-door-oostenrijk-voor-1095-euro-per-jaar/