Bijdrage SV Rapport Rand­ste­de­lijke Reken­kamer “Vernieuwde Regionale Tramlijn"

Voorzitter, de provincie staat voor flinke opgaven op het gebied van onder andere klimaat en woningbouw. Goed openbaar vervoer speelt hierbij een belangrijke rol. Door corona heeft het OV het de afgelopen twee jaar flink te verduren gekregen. Het zal dus al een hele opgave worden om de reizigers weer terug in de trams en bussen te krijgen. Het debacle met de Vernieuwde Regionale Tramlijn (VRT) helpt hierin zeker niet mee.

Want een debacle kunnen we de VRT zeker wel noemen. Een buitendienststelling die oorspronkelijk twaalf weken in de zomer van 2020 had moeten duren, duurde al snel weken en vervolgens maanden langer. En zelfs nu moeten reizigers het weer maandenlang zonder tram stellen*. Voor een provincie die zich de ‘draaischijf’ van Nederland noemt en ambitieuze plannen voor een ‘OV-schaalsprong’ heeft, is de Vernieuwde Regionale Tramlijn geen visitekaartje dat je graag uitdeelt. Hoe denkt de Gedeputeerde dat het beschadigde vertrouwen in het tramsysteem hersteld kan worden?

De conclusies in het rapport van de Randstedelijke Rekenkamer zijn namelijk hard. Vooral op het vlak van projectmanagement, is de provincie te kort geschoten. Er was onvoldoende kennis van en ervaring met veiligheidsbewijsvoering en de ambtelijke informatieverstrekking richting GS en daarmee ook PS was onder de maat. Hierdoor kon zij haar controlerende rol onvoldoende vervullen. Tevens is er onvoldoende gedaan met eerdere aanbevelingen door de Rekenkamer omtrent het project Uithoflijn.
Waar mensen werken, worden nu eenmaal fouten gemaakt. En dat is niet erg, maar als er niet van fouten geleerd wordt, kun je dan nog spreken van onvermogen of is er meer aan de hand? Daarom een aantal vragen aan gedeputeerde: hoe is de samenwerking tussen GS en ambtelijke staf momenteel? Hoe staat het met het onderlinge vertrouwen? En hoe staat het er nu voor met het ‘lerend vermogen’ van de provincie?

De Partij voor de Dieren is de Rekenkamer dankbaar voor het grondige onderzoek dat zij verricht heeft, en hoopt dat dit rapport niet in de spreekwoordelijke la belandt. De aanbevelingen die de Rekenkamer doet, zijn in ieder geval helder en kan de Partij voor de Dieren alleen maar onderstrepen. We begrijpen dat de affiniteit in de uitvoering vooral lag bij de fysieke werkzaamheden, het meest zichtbare deel van het project. Maar dit is niet het enige deel. Zorg dus voor gekwalificeerd en ervaren personeel, juist ook achter de schermen. Als processen aan de achterkant van een project gestroomlijnd zijn, gaat het werk aan de ‘voorkant’ ook soepeler. Door een voldoende ruime planning en budget in te stellen, wordt spanning van te voren al weggenomen en door middel van adequate monitoringsinstrumenten kan tijdig bijgestuurd worden. Volg aanbevelingen kordaat op, maar bovenal: stel het publieke doel voorop.

Want voorzitter, de belangen van reizigers stonden onvoldoende op het netvlies. Zij zijn het, die maandenlang geen gebruik konden maken van de tram en daarmee het meest gedupeerd zijn. En nog steeds ondervinden zij hinder van de uitgelopen werkzaamheden. De beloofde compensatieperiode van twee weken gratis vervoer voor reizigers**, heeft wegens corona nog niet plaats kunnen vinden en verwordt steeds meer tot een doekje voor het bloeden. De Partij voor de Dieren vraagt een ruimhartiger compensatie van reizigers door de gedeputeerde en verneemt graag van hem welke ideeën en tijdlijn hij hierbij heeft.

Ook maakt de Partij voor de Dieren zich zorgen over toekomstige rail-projecten. De plannen voor twee nieuwe lightraillijnen, of mogelijk zelfs metrolijnen, zijn van een nog complexere aard dan de VRT of de Uithoflijn. De scepsis die hierover bestaat onder inwoners van onze provincie, begrijpen wij en delen wij.
Iedereen wil goed, betaalbaar openbaar vervoer, zodat bereikbaarheid en leefbaarheid in onze regio ook in de toekomst te garanderen zijn. Maar niemand zit te wachten op nog meer kostenoverschrijdingen, gedoe met vergunningen en vertragingen bij het aanleggen en in gebruik nemen van nieuwe tracés. Het werpt de vraag op of de provincie dergelijke projecten kan dragen en op zich zou moeten nemen. ‘Bezint, eer ge begint’, is misschien nog een gezegde dat we aan dit dossier kunnen toevoegen. Maar het is serieus bedoeld: aan de gedeputeerde de vraag hoe gaat GS zich voortaan bezinnen voordat er begonnen wordt?

Dank u wel.

*https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3239897/nieuwegein-en-ijsselstein-vanaf-februari-weer-maanden-zonder-tram
**https://utrecht.partijvoordedieren.nl/bijdragen/bijdrage-gewijzigd-inzetten-verleend-aanvullend-krediet-vrt