Motie 'Behoud Oude Tempel' nog niet uitge­voerd

Op 28 juni 2023 nam een grote meerderheid in de Provinciale Staten de motie Behoud Oude Tempel aan. Een grote doorbraak in een kwestie waarover bijna 20 jaar wordt gestreden: gaan we een monumentaal bos, waar ten minste 11 bedreigde diersoorten leven (waaronder boommarters, zeldzame vleermuizen en de streng beschermde dassen) opofferen voor 300 villa’s? De meeste fracties waren het hierover eens: nee! Zeker niet nu het zo slecht gaat met onze natuur en de biodiversiteit en de door de provincie afgesproken realisatie van extra natuur niet van de grond komt. Een deel van het bos is bovendien een belangrijk recreatiegebied voor bewoners. Het is ook niet uit te leggen dat de provincie een heel bos kapt en vervolgens boeren vraagt om hun bedrijven te verduurzamen om de natuur te verbeteren. Inwoners van Soesterberg, omwonenden, natuurorganisaties en Partij voor de Dieren verzetten zich dan ook tegen fel tegen deze plannen die ten koste gaan van waardevolle ecologie, cultuur, recreatie en een gezonde leefomgeving voor de inwoners van Soest.

Hart van de Heuvelrug

Het Oude Tempel-gebied is aangekocht om een groter en langlopend project – Hart van de Heuvelrug – kostendekkend te maken. Het oorspronkelijke project is opgezet met goede bedoelingen, namelijk om een boost te geven aan de woningbouw en aan de versterking en verbinding van de natuur in onze provincie. Alleen, nu stuiten we op de weeffout in het plan: natuur wordt uitgeruild tegen en betaald met opbrengsten vanuit de woningbouw. Als Hart van de Heuvelrug bedoeld was om natuur te verbeteren, dan is het onacceptabel dat een eeuwenoud cultuurhistorisch en ecologisch waardevol bos moet wijken voor 300 villa’s. En dat hoeft ook niet. Met wat creativiteit en extra inspanning kunnen we hier echt een oplossing voor vinden.

Daarom heeft de verantwoordelijke gedeputeerde de volgende opdracht gekregen vanuit de Staten:

1. Breng de consequenties en de mogelijkheden in beeld van het stopzetten van de plannen voor woningbouw op landgoed de Oude Tempel met inachtneming van de argumenten die hieronder zijn benoemd;
2. Breng alternatieve woningbouwlocaties in beeld met potentiële opbrengst waar bos en natuur niet worden geschaad;
3. Verzoek gemeente Soest geen onomkeerbare besluiten in relatie tot landgoed Oude Tempel te nemen of mogelijk te maken zolang bovenstaande verzoeken niet zijn uitgevoerd en de uitkomsten nog niet zijn teruggekoppeld aan de Provinciale Staten.

Onomkeerbaar besluit: verhuizing dassen

Onze fractie, partijen die onze motie mede indienden (BBB, Volt en 50PLUS) en medestemmers gingen de zomer in met het vertrouwen dat het College van Gedeputeerde Staten voortvarend en zorgvuldig met deze opdracht aan de slag zou gaan. We werden echter onaangenaam verrast toen we na de zomer erachter kwamen dat gemeente Soest in nauw overleg met de provincie een wijziging in een vergunning had aangevraagd die het afvangen en uitzetten van dassen op het landgoed mogelijk maakte. De wijziging in de vergunning is vervolgens verleend door de provincie: een onomkeerbare beslissing. En dat is juist wat Provinciale Staten met de motie wilde voorkomen. Gemeente Soest is echter direct begonnen met voorbereidende werkzaamheden voor de afvang van de dassenclan.

Geen alternatieve locaties in beeld

Daar is het niet bij gebleven: in een Statenbrief aangevuld met bijlagen stelde het College van Gedeputeerde Staten dat er geen andere alternatieven zijn voor de bouw van de luxe woningen bij Oude Tempel. Bij nadere bestudering bleken er slechts twee alternatieve locaties te zijn bekeken door het College. Deze locaties waren in eerder stadium echter al afgewezen. Met andere woorden, er is geen serieus onderzoek gedaan naar mogelijke alternatieve locaties in de regio. Ook de financiële analyse in de brief was zeer summier en volstond met het noemen van een kostenpost van 18 miljoen, zonder verdere onderbouwing en niet met medeneming van realistische prognoses ten aanzien van grondopbrengsten, de bouwkosten en de consequenties van bouwen op een alternatieve locatie.

Kortom: de motie is onvolledig uitgevoerd. Fractie Partij voor de Dieren vindt dit onacceptabel en eist dat het College alsnog aan de slag gaat met de opdrachten in de motie. De motie is aangenomen omdat een meerderheid van de Staten, van links tot rechts, onderkent dat het vernietigen van een bos voor luxewoningen niet meer past in deze tijden waarin onze Provincie de natuur moet herstellen, en daarvoor ingrijpende maatregelen moet nemen om stikstof te reduceren, biodiversiteit te versterken en waterkwaliteit te verbeteren. De Staten hebben laten zien dat de politieke wil er is. Het is nu aan het College om daar uitvoering aan te geven.

Hoe verder?

De Partij voor de Dieren zal de gedeputeerde een lijst met alternatieve locaties aanbieden die grondig moet worden bekeken als mogelijke uitwijkmogelijkheid voor de bouwplannen bij Oude Tempel. Deze lijst is tot stand gekomen door een inventarisatie met regionale partijen. Ook wil onze fractie dat de Gedeputeerde een goede onderbouwing geeft van de kosten en opbrengsten die het stopzetten van bouw van de 300 villa’s met zich meebrengt, met medeneming van mogelijke opbrengsten van andere locaties.

Tot dat moment verwacht de Partij voor de Dieren dat er geen onomkeerbare besluiten worden genomen en dat de dassenclan bij Oude Tempel met rust wordt gelaten, zeker nu gebleken is dat de huidige natuurvergunning waarschijnlijk niet bruikbaar is. Dat komt doordat de hoofdburcht van de dassen zich niet op het terrein van het landgoed Oude Tempel bevindt*.

*Deskundigen geven aan dat de hoofdburcht van de dassenclan zich naar alle waarschijnlijkheid buiten het terrein van landgoed Oude Tempel bevindt. Dit heeft grote consequenties voor de geldigheid van de natuurvergunning voor de afvang en uitzet van de dassen: om ervoor te zorgen dat alle dassen van de clan gevangen worden, is het alleen effectief om dassen te vangen bij de hoofdburcht. Het vangen van dassen bij bijburchten of op andere plekken in het dassenterritorium biedt weinig kans van slagen, aldus dassenexperts. De huidige vergunning geeft geen toestemming voor het vangen van dassen buiten het landgoed. Dit betekent dat de gemeente Soest een nieuwe aanvraag voor een vergunning moet indienen om de vangactie mogelijk te maken. Aangezien de motie nog niet uitgevoerd is verwachten wij dat de Provincie Utrecht hier niet aan meewerkt.