Vragen over dood­ge­reden dassen in Amers­foort

Indiendatum: okt. 2019
Antwoorddatum: 12 nov. 2019

Geachte heer van der Steeg

Toelichting:

Op 09-10-2019 heeft u namens de fractie PvdD de volgende vragen ex. Art 47 RvO gesteld betreffende doodgereden dassen Amersfoort

1. Is het college op de hoogte van de doodgereden dassen in Amersfoort?

Antwoord: Ja.

2. Zwerfgedrag en tijdstip van gedrag (de das is een nachtdier) wijzen erop dat de aanwezige dassen ernstig worden verstoord.

Ziet het college net als onze fractie een verband tussen de aanrijdingen en de werkzaamheden in het kader van de Westelijke Ontsluiting?

Antwoord: Nee, wij zien geen verband tussen de aanrijdingen en de werkzaamheden in het kader van de Westelijke Ontsluiting Amersfoort en verwijzen daarvoor naar de reactie van de gemeente. De gemeente Amersfoort meldt dat uit nader onderzoek, in opdracht van de gemeente door het ecologisch adviesbureau Waardenburg, is geconstateerd dat er zich nabij de uitgevoerde werkzaamheden in het kader van de Westelijke Ontsluiting Amersfoort geen bewoonde dassenburchten bevinden en dat er ook geen relatie is tussen de aanrijdingen en de uitgevoerde werkzaamheden.

De gemeente Amersfoort meldt dat in augustus ten behoeve van de voorgenomen werkzaamheden binnen 50 meter van de kaplocatie – vlak bij de waarschijnlijk onbewoonde burchten op de St. Rotonde, geen sporen van dassen zijn aangetroffen. De werkzaamheden ten behoeve van de Westelijke Ontsluiting Amersfoort hebben bovendien overdag en buiten de 50m zone van de burchten plaatsgevonden en daarmee in overeenstemming met de richtlijnen die daarvoor gelden. (Kennisdocument das Bij12, 2017, paragraaf 3.2), https://www.bij12.nl/assets/BI...

De notitie van het ecologisch adviesbureau Waardenburg geef het volgend aan: Een relatie tussen de aanrijdingen en de werkzaamheden voor de aanleg van de Westelijke Ontsluiting Amersfoort ligt niet voor de hand, gezien de locaties en het moment van uitvoering van de werkzaamheden enerzijds en de locaties en het moment van aanrijding/ vondst van de dassen anderzijds.

Het ecologische adviesbureau Waardenburg heeft in opdracht van de gemeente Amersfoort in het weekend van 12-13 oktober 2019 de burchten ter plaatse van de Stichtse rotonde bekeken en deze waren nog steeds niet in gebruik.

Enkele werkzaamheden die ’s nachts zijn uitgevoerd (vervangen dwarsliggers op het spoor en asfaltering van Stichtse Rotonde) vormen onderdeel van regulier weg- en spoorbeheer die geen relatie hebben met de werkzaamheden voor de Westelijke Ontsluiting Amersfoort. Ook deze werkzaamheden zijn overigens op meer dan 200 m afstand van bestaande burchten uitgevoerd en daarmee in overeenstemming met de richtlijnen die daarvoor gelden. (Kennisdocument das Bij12, 2017, paragraaf 3.2).

In aanvulling op het voorgaande hebben wij het volgende bericht ontvangen van de Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht, RUD.

Begin november 2019 heeft de RUD, de gemeente Amersfoort per brief geïnformeerd dat zij toch van mening is dat er bij de werkzaamheden voor de Westelijke Ontsluiting Amersfoort, sprake is van overtreding van de zorgplicht m.b.t de dassen op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb). Dit naar aanleiding van een handhavingsverzoek door Stichting Groen in Amersfoort. In de brief aan de gemeente Amersfoort geeft de RUD aan dat er geen sprake is van een overtreding van dit artikel maar dat de gemeente wel tekort is geschoten in de zorgplicht, die volgt uit het tweede lid van artikel 1.11 Wnb.

Bij navraag, geeft de RUD aan in gesprek te zijn met de gemeente Amersfoort over passende maatregelen om invulling te geven aan de zorgplicht. De RUD ziet geen aanleiding om de ontheffing te herzien. Via de last onder dwangsom zorgt de RUD ervoor dat er extra maatregelen getroffen worden door de gemeente Amersfoort in het kader van de genoemde zorgplicht.

2a. Zo ja, wat is GS voornemens om hieraan te doen?

Antwoord:

Maatregelen m.b.t. de uitvoering toekomstige werkzaamheden Westelijke Ontsluiting Amersfoort.
De uitvoering van toekomstige werkzaamheden Westelijke Ontsluiting Amersfoort vinden plaats volgens de daarvoor geldende richtlijnen. (Kennisdocument das Bij12, 2017, paragraaf 3.2). Die bieden voldoende garantie voor behoud van de aanwezige beschermde soorten. In het voorgaande, onder punt 2, is aangegeven dat de gemeente extra maatregelen zal treffen om aan de zorgplicht artikel 1.11 Wnb te voldoen.

Maatregelen ter voorkoming van aanrijdingen met dieren.
De gemeente Amersfoort meldt hierover het volgende: In het ontwerp van de Westelijke Ontsluiting Amersfoort is voorzien in een ecoduct en diverse tunnels, waarmee de kans op aanrijdingen in de toekomst waarschijnlijk zal worden verkleind en uitwisseling mogelijk blijft tussen bijvoorbeeld Bokkeduinen en Birkhoven. Door middel van rasters wordt voorkomen dat dassen buiten deze voorzieningen de weg oversteken.

Toevoeging uit notitie van het ecologische adviesbureau Waardenburg:

‘Met de toename in het aantal dassen is de kans op slachtoffers sterk toegenomen. De kans op verkeersslachtoffers is te verkleinen door rasters en tunnels maar niet volledig te voorkomen. Het is helaas iets wat de komende jaren vaker zal kunnen gebeuren’. Het college van Gedeputeerde Staten Provincie Utrecht heeft in de begroting voor de komende coalitieperiode opgenomen dat de provincie een uitwerking laat maken van de nog openstaande knelpunten tussen natuur en verkeer in de provincie Utrecht. Dit in aanvulling op de uitgevoerde programma’s (2004 – 2018) voor ontsnippering (faunapassages, ecoducten, rasters) door gemeenten, provincies (Utrecht en Noord-Holland), Rijkswaterstaat en ProRail. De rapportage met voorstellen voor aanvullende maatregelen wordt in het najaar van 2020 verwacht. Tussentijds worden vanuit het Mobiliteitsprogramma als onderdeel van het verbeteren van de verkeersveiligheid, Oversteekbaarheid fauna, bij provinciale wegen waar nodig jaarlijks aanvullende maatregelen getroffen, in de vorm van extra rasters, kleine faunatunnels, wildspiegels, het plaatsen van extra waarschuwingsborden e.d. om aanrijdingen met dieren te voorkomen.

2b. Hoe verklaart GS de plotse aanrijdingen van drie dassen in korte tijd?

Antwoord: Het ecologisch adviesbureau Waardenburg geeft hierover in haar rapportage (Zie de bijlage Notitie verkeersslachtoffers dassen Amersfoort, het ecologisch adviesbureau Waardenburg 09-10-2019) het volgende aan: Dassen zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen rond Amersfoort en hebben zich gevestigd met enkele nieuwe burchten vlak naast de stadsrand. Met de toename in het aantal dassen is de kans op slachtoffers sterk toegenomen.

3. Heeft de gemeente Amersfoort de dassen gemonitord, zoals aangegeven in antwoord op onze schriftelijke vragen d.d. 4 januari 2019?

Antwoord: Zoals aangegeven in de beantwoording van uw vraag van 4 januari 2019 hebben wij geen lacunes geconstateerd ten aanzien van ontheffingsaanvragen Wet natuurbescherming in relatie tot dit wegenproject.

Ja, er is gemonitord. In opdracht van de gemeente Amersfoort heeft het ecologisch adviesbureau Waardenburg dit voorjaar een inventarisatie uitgevoerd naar dassenburchten in de omgeving van Amersfoort. Dit naar aanleiding van het voornemen de Westelijke Ontsluiting Amersfoort te realiseren.

3a. Zo ja, wat heeft deze monitoring opgeleverd?

Antwoord: Het ecologische adviesbureau Waardenburg heeft het volgend geconstateerd: In de onderzochte gebieden tussen het Eemland college en het terrein de Lichtenberg (ten westen van de Utrechtse weg) werden geen bewoonde dassenburchten aangetroffen. In het deel aan de zuidzijde van de Stichtse Rotonde werden vier burchten aangetroffen. Twee burchten waren onbewoond. Op basis van diverse veldwaarnemingen concludeert het ecologische adviesbureau Waardenburg dat het vrijwel zeker is dat deze holen op dat moment alleen door vossen gebruikt worden. Geen van de burchten had een hoeveelheid gronduitworp die kenmerkend is voor dassen. Er zijn geen aanwijzingen gevonden zoals haren die erop duiden dat een van de vier burchten ooit door dassen gebruikt is.

Het ecologische adviesbureau Waardenburg heeft in het weekend van 12-13 oktober 2019 de burchten ter plaatse van de Stichtse rotonde bekeken nabij de uitgevoerde werkzaamheden bekeken en deze waren nog steeds niet in gebruik.

3b. Heeft de gemeente Amersfoort de dassen gemonitord. Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Zie hiervoor antwoord 3a.

4. Zijn er werkzaamheden uitgevoerd voor de aanleg van de Westelijke Ontsluiting die buiten de ontheffing vallen, maar wel het leefgebied van de das aantasten? Zo ja, waarom is hier niet op gehandhaafd?

Antwoord: Zie ook antwoord 2. en antwoord 3. De gemeente Amersfoort heeft ten behoeve van de uitvoering van werkzaamheden voor de Westelijke Ontsluiting Amersfoort aan het ecologisch adviesbureau Waardenburg de opdracht gegeven een notitie op te stellen voor de ecologische begeleiding daarvan. Het onderzoek zegt hierover het volgende:

‘In het onderzochte gebied werden geen bewoonde dassenburchten of roofvogelnesten aangetroffen. In het oostelijk deel van het onderzochte gebied zijn enkele oude, niet belopen burchten van vos aanwezig en slaapplekken van ree. Op een met heide begroeid deel van de Stichtse rotonde (buiten het plangebied) werd een zandhagedis waargenomen. Andere beschermde soorten of sporen daarvan zijn niet vastgesteld. De bomen waarvan de kap is voorzien hebben geen geschikte holtes die door vleermuizen als verblijfplaats gebruikt kunnen worden. De aanwezigheid van andere beschermde soorten is daarom uitgesloten’. Effecten van de geplande werkzaamheden De geplande werkzaamheden worden overdag uitgevoerd. Omdat zich geen bewoonde dassenburchten of roofvogelnesten binnen 50 m afstand van het werkterrein bevinden, zijn effecten op deze beschermde soorten uit te sluiten. Er worden geen werkzaamheden uitgevoerd in geschikt leefgebied van zandhagedis (heide, schrale grazige vegetaties) waardoor effecten op deze soort zijn uit te sluiten. Voor vos en ree geldt binnen de provincie Utrecht een vrijstelling voor werkzaamheden die vallen onder ruimtelijke ontwikkeling. De ecologische begeleiding bij deze projecten is uitgevoerd op 11 februari 2019 en is herhaald op 31 juli 2019.

5. Is het college met de huidige kennis bereid het besluit voor de afgegeven ontheffing te herzien?

Antwoord: Zie ook antwoord 2 en 3. Op basis van de bevindingen van de gemeente Amersfoort en de ecologische begeleiding die er plaatsvindt, ziet de provincie geen aanleiding de afgegeven ontheffing te herzien.

5a Zo ja, is het college bereid de ontheffing per direct in te trekken?

Antwoord: Zie antwoord 2, 3 en antwoord 4

5b. Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Zie antwoord 2, 3 en antwoord 4

Hoogachtend,

Gedeputeerde staten van Utrecht